Vertigo, en sık karşılaşılan denge sorunlarından biridir. Kişinin kendisinin veya çevresindeki nesnelerin döndüğü, sallandığı veya kaydığı hissine verilen isimdir. Bu durum, genellikle iç kulaktaki denge organlarında veya beyindeki dengeyi kontrol eden yollarda meydana gelen bir problemden kaynaklanır. Vertigo, sadece bir hastalık değil, altta yatan başka bir durumun belirtisi olabilir.


Vertigonun Nedenleri Nelerdir?

Vertigonun birçok farklı nedeni olabilir. En yaygın nedenlerden bazıları şunlardır:

  • Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV): En sık görülen vertigo türüdür. İç kulaktaki kalsiyum karbonat kristalleri (otolitler) yerinden oynayarak dengeyi sağlayan sıvıların içinde serbestçe hareket etmeye başladığında ortaya çıkar. Belirli baş hareketleriyle tetiklenen kısa süreli, şiddetli dönme hissi ile karakterizedir.
  • Meniere Hastalığı: İç kulaktaki sıvı dengesizliğinden kaynaklanan bir hastalıktır. Ani başlayan baş dönmesi, işitme kaybı, kulak çınlaması (tinnitus) ve kulakta dolgunluk hissi gibi belirtilerle kendini gösterir.
  • Vestibüler Nörit ve Labirentit: Bu durumlar, iç kulaktaki denge sinirinin (vestibüler sinir) veya labirentin iltihaplanması sonucu oluşur. Genellikle viral enfeksiyonlar tetikler. Şiddetli ve uzun süreli baş dönmesi, mide bulantısı ve kusma görülebilir. Labirentit durumunda işitme kaybı da eşlik edebilir.
  • Migren: Bazı migren türleri, baş ağrısı olmasa bile vertigo ataklarına neden olabilir. Buna vestibüler migren denir.
  • Beyin Sorunları: Nadir durumlarda, inme, beyin tümörleri veya multipl skleroz gibi beyinle ilgili ciddi sorunlar da vertigoya yol açabilir.
  • Diğer Nedenler: Bazı ilaçların yan etkileri, boyun yaralanmaları, anksiyete ve depresyon gibi psikolojik faktörler de vertigoya katkıda bulunabilir.

Vertigo Belirtileri Nelerdir?

Vertigonun temel belirtisi, dönme veya sallanma hissidir. Ancak bu ana belirtiye eşlik eden başka semptomlar da görülebilir:

  • Baş dönmesi
  • Mide bulantısı ve kusma
  • Denge kaybı ve yürümede zorluk
  • Gözlerde istemsiz hareketler (nistagmus)
  • Kulak çınlaması (tinnitus)
  • İşitme kaybı
  • Baş ağrısı
  • Terleme

Vertigo atakları birkaç saniyeden birkaç saate kadar sürebilir ve kişinin günlük yaşamını ciddi şekilde etkileyebilir. Özellikle araç kullanırken veya tehlikeli makinelerle çalışırken vertigo yaşamak büyük risk taşır.


Vertigo Tanısı ve Tedavisi

Vertigonun tanısı için doktorlar genellikle hastanın tıbbi geçmişini dinler, fiziksel muayene yapar ve denge testleri uygular. Gerekli görülmesi halinde işitme testleri, MR veya BT gibi görüntüleme yöntemleri de istenebilir.

Vertigo tedavisi, altta yatan nedene bağlı olarak değişiklik gösterir. Bazı yaygın tedavi yöntemleri şunlardır:

  • Epley Manevrası: BPPV tedavisinde kullanılan, başın belirli pozisyonlarda hareket ettirilerek otolitlerin yerine oturtulmasını sağlayan bir manevradır.
  • İlaç Tedavisi: Mide bulantısını azaltmak için antiemetikler, baş dönmesini kontrol altına almak için antihistaminikler veya sedatifler reçete edilebilir.
  • Vestibüler Rehabilitasyon: Dengeyi yeniden kazanmaya yardımcı olan özel egzersizleri içeren bir fizik tedavi yöntemidir.
  • Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Tuz alımını azaltmak (Meniere hastalığında), yeterli uyku almak ve stresi yönetmek gibi değişiklikler faydalı olabilir.
  • Cerrahi: Nadir durumlarda, diğer tedavilere yanıt vermeyen vakalarda cerrahi seçenekler değerlendirilebilir.

Vertigo belirtileri yaşıyorsanız, doğru tanı ve uygun tedavi için mutlaka bir sağlık profesyoneline başvurmanız önemlidir. Erken teşhis ve tedavi, yaşam kalitenizi önemli ölçüde artırabilir.