Finans dünyasında sıkça karşılaşılan ve bir şirketin finansal sağlığını anlamak için kritik öneme sahip olan terimlerden biri de FAVÖK'tür. Peki, FAVÖK nedir?
FAVÖK'ün Açılımı ve Tanımı
FAVÖK, İngilizce'deki EBITDA (Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation, and Amortization) teriminin Türkçe karşılığıdır. Kelime anlamı olarak Faiz, Amortisman, Vergi ve Faiz Öncesi Kar anlamına gelir. Bu metrik, bir şirketin ana faaliyetlerinden elde ettiği brüt karı gösterir. Yani, şirketin finansman yapısından (faiz giderleri), vergi yükümlülüklerinden ve duran varlıkların yıpranma paylarından (amortisman ve itfa) arındırılmış halidir.
FAVÖK Neden Önemlidir?
FAVÖK, bir şirketin operasyonel performansını değerlendirmek için oldukça kullanışlı bir araçtır. Bunun birkaç temel nedeni vardır:
- Operasyonel Karlılığı Gösterir: FAVÖK, şirketin temel iş modelinin ne kadar karlı olduğunu anlamamızı sağlar. Finansman kararları, vergi oranları veya yatırım politikaları gibi şirketin ana faaliyet alanı dışındaki faktörlerin etkisini ortadan kaldırır.
- Karşılaştırılabilirlik Sağlar: Farklı ülkelerde faaliyet gösteren veya farklı sermaye yapılarına sahip şirketleri karşılaştırmak için idealdir. Çünkü faiz giderleri ve vergi oranları ülkeden ülkeye ve şirketten şirkete büyük farklılıklar gösterebilir.
- Nakit Akışı Potansiyelini Yansıtır: Amortisman ve itfa giderleri nakit çıkışı gerektirmeyen muhasebe kalemleridir. Bu nedenle FAVÖK, şirketin nakit yaratma kapasitesi hakkında bir fikir verebilir.
- Yatırım ve Borçlanma Kararlarında Kullanılır: Yatırımcılar ve kredi veren kuruluşlar, bir şirketin borçlarını ödeme kabiliyetini ve yatırım projelerinin karlılığını değerlendirirken FAVÖK'ü dikkate alırlar.
FAVÖK Nasıl Hesaplanır?
FAVÖK'ü hesaplamanın birkaç yolu vardır. En yaygın yöntemler şunlardır:
Yöntem 1: Net Kardan Başlayarak
Bu yöntemde, şirketin net karından başlayarak faiz, vergi, amortisman ve itfa giderleri eklenir.
FAVÖK = Net Kar + Faiz Giderleri + Vergi Giderleri + Amortisman Giderleri + İtfa Giderleri
Yöntem 2: Faaliyet Karından Başlayarak
Bu yöntem, şirketin faaliyet karından (vergi ve faiz öncesi kar) başlayarak amortisman ve itfa giderlerini eklemeyi içerir.
FAVÖK = Faaliyet Karı (Vergi ve Faiz Öncesi Kar) + Amortisman Giderleri + İtfa Giderleri
Her iki hesaplama yöntemi de aynı sonuca ulaşmalıdır. Şirketlerin finansal raporlarında bu hesaplamalar için gerekli veriler genellikle bulunur.
FAVÖK'ün Sınırlılıkları
FAVÖK önemli bir metrik olsa da, tek başına bir şirketin tüm finansal durumunu yansıtmaz. Bazı sınırlılıkları şunlardır:
- Nakit Akışını Tam Olarak Göstermez: Amortisman ve itfa giderleri nakit çıkışı gerektirmese de, şirketin sermaye harcamaları (varlık alımları) gibi nakit çıkışlarını hesaba katmaz. Bu nedenle, serbest nakit akışı ile karıştırılmamalıdır.
- Yatırım Harcamalarını Gizleyebilir: Yüksek amortisman giderleri olan ancak sürekli olarak yüksek yatırım harcamaları yapan bir şirket, FAVÖK açısından güçlü görünebilirken, aslında nakit yaratma kapasitesi düşük olabilir.
- Muhasebe Politikalarına Duyarlıdır: Amortisman yöntemleri gibi muhasebe politikalarındaki değişiklikler FAVÖK'ü etkileyebilir.
Sonuç
FAVÖK, bir şirketin temel operasyonel performansını anlamak için güçlü bir göstergedir. Ancak, yatırım kararları verilirken şirketin diğer finansal metrikleri ve genel ekonomik koşullar da göz önünde bulundurulmalıdır. Şirketlerin finansal tablolarını analiz ederken FAVÖK'ü doğru bir şekilde yorumlamak, bilinçli finansal kararlar almanıza yardımcı olacaktır.