PMS Nedir?
Premenstrüel Sendrom (PMS), kadınların adet döngüsünün belirli bir döneminde, genellikle adet kanamasından 5 ila 11 gün önce başlayan ve adetle birlikte azalan veya tamamen kaybolan fiziksel ve duygusal belirtilerin genel adıdır. Kadınların büyük bir çoğunluğunda görülen bu durum, belirtilerin şiddetine göre kişiden kişiye farklılık gösterebilir.
PMS Neden Olur?
PMS'in kesin nedeni tam olarak anlaşılamamış olsa da, çeşitli faktörlerin birleşimiyle ortaya çıktığı düşünülmektedir. En yaygın kabul gören nedenler arasında hormonal dalgalanmalar, özellikle östrojen ve progesteron seviyelerindeki değişiklikler yer alır. Beyindeki ruh halini düzenleyen serotonin gibi kimyasalların seviyelerindeki dalgalanmalar da PMS belirtilerini tetikleyebilir. Ayrıca, yetersiz vitamin ve mineral alımı (özellikle kalsiyum ve magnezyum), stres, dengesiz beslenme (aşırı tuz, şeker, kafein ve alkol tüketimi) ve fiziksel aktivite eksikliği gibi yaşam tarzı faktörleri de PMS'in şiddetini artırabilir.
PMS Belirtileri Nelerdir?
PMS belirtileri hem fiziksel hem de duygusal olabilir ve şiddetleri her ay değişebilir. En sık görülen belirtiler şunlardır:
- Fiziksel Belirtiler:
- Karında şişkinlik ve gaz
- Memelerde hassasiyet ve şişkinlik
- Baş ağrısı veya migren atakları
- Kas ve eklem ağrıları
- Yorgunluk ve enerji eksikliği
- Kilo alımı (sıvı tutulumuna bağlı)
- Akne ve ciltte yağlanma
- İştah değişiklikleri, özellikle tatlı ve tuzlu yiyeceklere aşerme
- Sindirim sorunları (kabızlık veya ishal)
- Duygusal ve Davranışsal Belirtiler:
- Sinirlilik ve huzursuzluk
- Ruh hali değişimleri, ani ağlama nöbetleri
- Depresif ruh hali, üzüntü ve kaygı
- Konsantrasyon güçlüğü
- Uyku sorunları (uykusuzluk veya aşırı uyuma isteği)
- Günlük aktivitelere karşı ilgi azalması
PMS Nasıl Teşhis Edilir?
PMS tanısı için özel bir laboratuvar testi bulunmamaktadır. Tanı, belirtilerin düzenli olarak adet öncesi dönemde ortaya çıkması, adetle birlikte kaybolması ve kişinin günlük yaşamını etkileyecek düzeyde olması gibi kriterlere dayanır. Doktor, genellikle 2-3 adet döngüsü boyunca belirtilerin takibini isteyebilir.
PMS Nasıl Yönetilir ve Tedavi Edilir?
PMS'in kesin bir tedavisi olmamakla birlikte, belirtileri hafifletmeye yönelik çeşitli yöntemler mevcuttur. Tedavi yaklaşımları genellikle yaşam tarzı değişiklikleri ve gerektiğinde ilaç tedavisini içerir:
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri:
- Düzenli egzersiz yapmak
- Dengeli beslenmek (tuz, şeker, kafein ve alkol tüketimini azaltmak, taze meyve ve sebze tüketimini artırmak)
- Stres yönetimi teknikleri uygulamak (yoga, meditasyon)
- Yeterli ve kaliteli uyku almak
- İlaç Tedavisi:
- Şiddetli ruhsal belirtiler için antidepresanlar (serotonin geri alım inhibitörleri)
- Hormon seviyelerini düzenlemek için doğum kontrol hapları
- Ödemi azaltmak için diüretikler
- Ağrı kesiciler
Belirtiler günlük yaşamı olumsuz etkileyecek kadar şiddetliyse, bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanına başvurmak önemlidir.