Polisitemi, genel olarak vücutta kırmızı kan hücrelerinin normalden daha fazla üretildiği bir durumdur. Kırmızı kan hücreleri, vücudun dokularına oksijen taşıyan hayati bileşenlerdir. Ancak, bu hücrelerin aşırı üretimi, kanın daha yoğun ve yapışkan hale gelmesine neden olarak dolaşım sisteminde çeşitli sorunlara yol açabilir.


Polisitemi Türleri

Polisitemi, temel olarak iki ana kategoriye ayrılır:

  • Polisitemi Vera (PV): Bu, polisiteminin en yaygın türüdür ve genellikle kemik iliğindeki kök hücrelerde meydana gelen genetik bir mutasyondan kaynaklanır. Bu mutasyon, kemik iliğinin kontrolsüz bir şekilde kırmızı kan hücreleri üretmesine neden olur. Polisitemi Vera, genellikle yavaş ilerleyen bir hastalıktır ve teşhisi genellikle tesadüfen konulur.
  • Sekonder Polisitemi: Bu tür polisitemi, altta yatan başka bir tıbbi durumun veya çevresel faktörün bir sonucu olarak ortaya çıkar. Vücudun oksijen seviyesindeki düşüşlere bir tepki olarak böbrekler daha fazla eritropoietin (EPO) hormonu üretir. EPO, kemik iliğini kırmızı kan hücreleri üretmesi için uyarır. Sekonder polisitemiye neden olabilecek bazı durumlar şunlardır:
  • Kronik akciğer hastalıkları (KOAH, amfizem)
  • Yüksek rakımlarda yaşamak
  • Uyku apnesi
  • Böbrek tümörleri veya böbrek hastalıkları
  • Bazı doping maddelerinin kullanımı (eritropoietin)

Polisitemi Belirtileri

Polisitemi belirtileri, hastalığın şiddetine ve türüne göre değişiklik gösterebilir. Bazı kişilerde hiçbir belirti görülmeyebilirken, bazılarında daha belirgin şikayetler ortaya çıkabilir. Yaygın belirtiler şunlardır:

  • Baş ağrısı
  • Baş dönmesi
  • Kaşıntı, özellikle sıcak banyodan sonra
  • Nefes darlığı
  • Yorgunluk
  • Görme bozuklukları
  • Ciltte kızarıklık
  • Ellerde ve ayaklarda uyuşma veya karıncalanma
  • Kan pıhtısı oluşumu riski (inme, kalp krizi gibi)

Polisitemi Tanısı ve Tedavisi

Polisitemi tanısı, genellikle kan testleri ile konulur. Tam kan sayımı, kırmızı kan hücrelerinin, hemoglobinin ve hematokritin yüksek olduğunu gösterebilir. Doktorunuz, hastalığın nedenini belirlemek için ek testler isteyebilir. Polisitemi tedavisinin temel amacı, kırmızı kan hücrelerinin sayısını azaltarak kanın yoğunluğunu düşürmek ve olası komplikasyonları önlemektir.

Tedavi yöntemleri şunları içerebilir:

  • Flebotomi (Kan Alma): Bu, polisitemi tedavisinde en sık kullanılan yöntemdir. Belirli aralıklarla vücuttan kan alınarak kırmızı kan hücrelerinin sayısı azaltılır.
  • İlaç Tedavisi: Bazı durumlarda, kemik iliğindeki hücre üretimini kontrol altına almak için ilaçlar kullanılabilir.
  • Altta Yatan Nedenin Tedavisi: Sekonder polisitemi durumunda, altta yatan nedenin tedavi edilmesi hastalığın düzelmesine yardımcı olabilir.

Polisitemi, erken teşhis ve uygun tedavi ile yönetilebilen bir hastalıktır. Belirtileriniz varsa veya risk grubunda olduğunuzu düşünüyorsanız, bir sağlık profesyoneline danışmanız önemlidir.