Tortikolis Nedir?
Tortikolis, diğer adıyla eğri boyun hastalığı, boyun kaslarının, özellikle sternokleidomastoid (SCM) kasının kasılması veya kısalması nedeniyle başın anormal bir şekilde bir tarafa eğilmesi ve dönmesi durumudur. Bu durum, boyun hareketlerinde kısıtlılığa ve bazen ağrıya yol açabilir.
Tortikolis Türleri
Tortikolis genellikle iki ana türe ayrılır:
- Konjenital Tortikolis (Doğuştan): En sık görülen tiptir ve genellikle bebeklerde ortaya çıkar. Anne karnındaki yanlış pozisyon, zorlu doğumlar, boyun kaslarının anormal gelişimi veya kas içinde kan birikmesi gibi faktörlere bağlı olabilir. Konjenital tortikolis genellikle ağrısızdır ve bebek başını kontrol etmeye başladığında fark edilebilir.
- Edinilmiş Tortikolis (Sonradan Kazanılmış): Çocuklarda ve yetişkinlerde görülebilir. Boyun travmaları, yaralanmalar, enfeksiyonlar, iltihaplanmalar, kas spazmları, duruş bozuklukları, bazı ilaçların yan etkileri, boyun fıtığı veya gastroözofageal reflü gibi çeşitli nedenlere bağlı olarak gelişebilir.
Belirtileri Nelerdir?
Tortikolisin belirtileri, türüne ve şiddetine göre değişiklik gösterebilir. Yaygın belirtiler şunlardır:
- Başın sürekli olarak bir tarafa eğik durması.
- Baş ve boyun hareketlerinde kısıtlılık veya zorlanma.
- Omuz seviyelerinde eşitsizlik.
- Boyun kaslarında sertlik, gerginlik veya şişlik hissedilmesi.
- Bebeklerde emzirirken tek memeyi daha fazla tercih etme.
- Yetişkinlerde boyun ve baş ağrısı, nadiren mide bulantısı, kusma veya baş dönmesi.
- Nadir durumlarda yüzde asimetrik bir görünüm.
Tanı ve Tedavi
Tortikolis tanısı, genellikle fizik muayene ile konulur. Doktor, hastanın baş ve boyun hareketlerini değerlendirir, boyun kaslarında sertlik veya şişlik olup olmadığını kontrol eder. Gerekli durumlarda enfeksiyonları kontrol etmek amacıyla kulak burun boğaz, nöroloji veya göz muayeneleri istenebilir. Ayrıca, bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans (MR) veya röntgen gibi görüntüleme teknikleri de kullanılabilir.
Tortikolisin tedavisi, durumun nedenine ve şiddetine bağlı olarak değişir. Erken teşhis ve müdahale, tedavinin başarısı için kritik öneme sahiptir. Tedavi yöntemleri şunları içerebilir:
- Fizik Tedavi ve Egzersizler: Boyun kaslarını uzatmaya ve güçlendirmeye yönelik özel egzersizler, tedavinin temelini oluşturur. Bu egzersizler genellikle evde aile tarafından uygulanabilir.
- İlaç Tedavisi: Kas gevşeticiler, ağrı kesiciler ve anti-inflamatuar ilaçlar semptomları hafifletmek için kullanılabilir.
- Botoks Enjeksiyonları: Kaslardaki aşırı gerginliği azaltmak amacıyla botulinum toksini enjeksiyonları yapılabilir.
- Isı Terapisi ve Masaj: Kasları rahatlatmaya yardımcı olabilir.
- Boyunluk Kullanımı: Bazı durumlarda boyunluk kullanımı önerilebilir.
- Cerrahi Müdahale: Fizik tedavi ve diğer yöntemlere yanıt vermeyen veya ileri vakalarda cerrahi seçenekler değerlendirilebilir.
Doğru tedavi yöntemleriyle tortikolis genellikle iyileşebilen bir durumdur ve kalıcı olmaz. Ancak tedavi edilmezse, kalıcı boyun eğriliği, hareket kısıtlılığı ve diğer postür sorunlarına yol açabilir.