4B Sigorta Nedir?
Türkiye'deki sosyal güvenlik sistemi, çalışanların farklı statülerine göre çeşitli sigorta kollarına ayrılmıştır. Bu kollardan biri olan 4B sigorta, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) çatısı altında, kendi adına ve hesabına bağımsız olarak çalışan kişileri kapsayan bir sigorta türüdür. Eskiden Bağ-Kur olarak bilinen bu sistem, SGK'ya devredildikten sonra 4B adını almıştır.
4B Sigorta Kimleri Kapsar?
4B sigorta kapsamına giren kişiler genellikle bir işverene bağlı olmaksızın kendi mesleğini icra eden veya kendi işini kurmuş bireylerdir. Bu gruba dahil olan başlıca meslek ve çalışma alanları şunlardır:
- Esnaflar ve iş yeri sahipleri
- Sanatkârlar
- Serbest meslek sahipleri (doktorlar, avukatlar, mühendisler, mali müşavirler vb.)
- Köy ve mahalle muhtarları
- Gelir vergisi mükellefleri ve gelir vergisinden muaf olan esnaf ve sanatkârlar
- Şirket ortakları
- Tarımsal faaliyette bulunanlar
- İsteğe bağlı sigortalı olanlar, örneğin ev hanımları (kendi primlerini ödeyerek)
Bu kişiler, 4B sigortası sayesinde sağlık hizmetleri, emeklilik hakkı, iş kazaları ve meslek hastalıkları gibi birçok sosyal güvenlik avantajından faydalanabilirler.
4A, 4B ve 4C Sigorta Arasındaki Farklar
Türkiye'deki sosyal güvenlik sisteminde 4A, 4B ve 4C olmak üzere üç ana sigorta kolu bulunmaktadır. Bu kollar, çalışanların istihdam şekillerine göre farklılık gösterir:
- 4A Sigorta (Eski SSK): Özel bir iş yerinde sözleşmeli olarak çalışan işçileri ve personelleri kapsar. Bu sigorta türünde prim ödemeleri genellikle işveren tarafından yapılır.
- 4B Sigorta (Eski Bağ-Kur): Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanları, esnaf ve serbest meslek sahiplerini kapsar. Bu sigorta türünde prim ödemeleri sigortalı tarafından doğrudan SGK'ya yapılır.
- 4C Sigorta (Eski Emekli Sandığı): Devlet memuru olarak görev yapan kadrolu çalışanları ve kamu kurumlarında belirli bir adet ve ücret sınırı içinde sözleşmeli çalışanları kapsar.
4B Sigorta Prim Ödemeleri
4B sigortalılarının primleri, sigortalı tarafından beyan edilen prime esas günlük kazanç tutarına göre hesaplanır. Bu tutar, asgari ücretin alt sınırı ile asgari ücretin 7,5 katı üst sınırı arasında olmalıdır. Prim oranları; uzun vadeli sigorta, genel sağlık sigortası (GSS) ve kısa vadeli sigorta prim oranlarının toplamından oluşur.
Her ay için ödenmesi gereken prim borçları, borcun ait olduğu ayı takip eden ayın son gününe kadar SGK'nın anlaşmalı olduğu bankalar, PTT veya e-Devlet üzerinden ödenebilir. Düzenli prim ödeyen 4B sigortalılara 5 puanlık prim indirimi gibi teşvikler de sunulmaktadır. Ayrıca, genç girişimcilere yönelik olarak belirli şartları sağlayanlara bir yıl süreyle prim desteği sağlanabilmektedir.