Amortisman Nedir?
Amortisman, işletmelerin sahip olduğu makine, bina, araç ve ekipman gibi maddi duran varlıkların zamanla aşınma, yıpranma veya eskime nedeniyle değer kaybetmesini muhasebe kayıtlarına yansıtma sürecidir. Bu süreç, bir varlığın maliyetinin, faydalı ömrü boyunca sistematik olarak giderleştirilmesini sağlar.
Amortisman Neden Önemlidir?
- Doğru Finansal Raporlama: Amortisman, işletmelerin harcamalarını mali tablolarına doğru bir şekilde yansıtmalarına yardımcı olur. Böylece, varlıkların gerçek ekonomik değeri belirlenir ve finansal tablo kullanıcılarına şirketin mali durumu hakkında gerçekçi bir görüş sunulur.
- Vergi Avantajı: Amortisman giderleri, işletmenin dönemsel gelir tablosunda gider olarak yer alır. Bu sayede kâr marjı azalır ve ödenecek vergi tutarı düşer. Bu da işletmenin nakit akışını korumasına ve sermayesini daha verimli kullanmasına olanak tanır.
- Gelecek Planlaması: Şirketlerin, varlıkların faydalı ömürlerini ve beklenen yenileme maliyetlerini tahmin ederek gelecekteki sermaye harcamalarını planlamalarını sağlar.
Amortisman Ayırma Koşulları Nelerdir?
Bir varlığın amortismana tabi tutulabilmesi için belirli koşulları karşılaması gerekir:
- Varlık, işletmede bir yıldan daha uzun süre kullanılabilir olmalıdır.
- Varlık, yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz kalmalıdır.
- Varlık, işletmenin envanterine dahil edilmiş ve kullanıma hazır durumda olmalıdır.
- Varlığın alım değeri, Maliye Bakanlığı tarafından her yıl belirlenen amortisman sınırının üzerinde olmalıdır. Örneğin, 2025 yılı için bu sınır 9.900 TL olarak açıklanmıştır.
Amortisman Hesaplama Yöntemleri
Vergi Usul Kanunu'na göre amortisman hesaplamasında başlıca iki yöntem kullanılır:
- Normal Amortisman Yöntemi (Eşit Tutarlı Amortisman): Bu yöntemde, duran varlığın maliyeti, belirlenen ekonomik ömrüne bölünerek her yıl eşit tutarda amortisman ayrılır. Bu, en basit ve yaygın kullanılan yöntemdir.
- Azalan Bakiyeler Yöntemi (Hızlandırılmış Amortisman): Bu yöntemde, varlıkların giderleşme hızı normal amortismana göre iki kat daha fazladır. Her yıl amortisman, varlığın kalan net defter değeri üzerinden hesaplanır. Bu yöntem, özellikle kârın yüksek olduğu dönemlerde işletmeye vergi finansmanı sağlayabilir.
Bunların yanı sıra, yangın veya deprem gibi olağanüstü durumlar için Fevkalade Amortisman ve binek otomobiller için Kıst Amortisman gibi özel amortisman türleri de bulunmaktadır.