Ankara Anlaşması'nın Kökenleri ve Amacı
Ankara Anlaşması, resmi adıyla Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) Arasında Bir Ortaklık Yaratan Anlaşma, 12 Eylül 1963 tarihinde Ankara'da imzalanmıştır . Bu anlaşmanın temel amacı, Türkiye'nin ekonomik kalkınmasını hızlandırmak, Türk halkının yaşam standartlarını yükseltmek ve taraflar arasındaki ticari ve ekonomik ilişkileri güçlendirmektir . Anlaşma, Türkiye'nin AET'ye tam üyeliğini hedefleyen üç aşamalı bir süreci başlatmıştır .
Birleşik Krallık ve Ankara Anlaşması Vizesi
Ankara Anlaşması, özellikle Birleşik Krallık'ta Türk vatandaşlarına sağladığı iş kurma ve çalışma hakları nedeniyle büyük önem taşımıştır. Birleşik Krallık, AET'ye katılımıyla birlikte bu anlaşmanın yükümlülüklerini üstlenmiştir . Anlaşma kapsamında Türk vatandaşları için iki ana vize kategorisi bulunmaktaydı:
- Türk İş İnsanı Vizesi (Turkish Businessperson Visa): 18 yaşından büyük Türk vatandaşlarının Birleşik Krallık'ta kendi işlerini kurmalarına veya mevcut bir işletmeye ortak olmalarına olanak tanıyordu . Bu vize türü, diğer bazı vize türlerinin aksine, yüksek bir sermaye şartı veya İngilizce dil yeterliliği zorunluluğu aramıyordu; işi kurmaya yetecek kadar sermaye ve iş planı yeterliydi .
- Türk Çalışma Vizesi (Turkish Worker Visa): Birleşik Krallık'ta yasal olarak çalışan Türk vatandaşlarının belirli koşullar altında kalış sürelerini uzatmalarına ve çalışma haklarını sürdürmelerine imkan veriyordu .
Bu vizeler sayesinde Türk vatandaşları, Birleşik Krallık'ta 1 yıl süreli ilk vizenin ardından işlerini sürdürmeleri halinde 3 yıllık uzatma alabiliyor ve toplamda 5 yıl yasal ikamet sonrası süresiz oturum iznine (Indefinite Leave to Remain) başvurabiliyorlardı . Ayrıca, vize sahipleri eş ve 21 yaş altı çocuklarını da yanlarında Birleşik Krallık'a getirebiliyorlardı .
Brexit Sonrası Durum
Birleşik Krallık'ın 31 Aralık 2020 tarihinde Avrupa Birliği'nden ayrılması (Brexit) ile birlikte, Ankara Anlaşması'nın Türk vatandaşlarına yönelik yeni vize başvuruları sona ermiştir . Bu tarih itibarıyla yeni Türk İş İnsanı veya Türk Çalışma Vizesi başvuruları kabul edilmemektedir .
Ancak, Brexit öncesinde Ankara Anlaşması kapsamında vize almış olan Türk vatandaşlarının hakları korunmaya devam etmektedir . Mevcut vize sahipleri, vizelerini uzatabilir ve gerekli şartları sağlamaları halinde süresiz oturum iznine başvurabilirler . Ayrıca, bu kişilerin aile üyeleri de belirli koşullar altında Birleşik Krallık'a katılmak veya kalış sürelerini uzatmak için başvuruda bulunabilirler .
Anlaşmanın Önemi
Ankara Anlaşması, Türkiye ile Avrupa arasındaki ilişkilerde önemli bir dönüm noktası olmuş ve özellikle Birleşik Krallık'ta binlerce Türk vatandaşının yeni bir hayat kurmasına olanak sağlamıştır . Anlaşma, Türkiye'nin Avrupa ile entegrasyon sürecindeki ilk adımlarından biri olarak tarihi bir değere sahiptir.