Hepatit A, Hepatit A virüsü (HAV) tarafından meydana gelen, karaciğeri etkileyen akut bir bulaşıcı hastalıktır. Bu virüs, karaciğerde iltihaplanmaya ve sarılığa neden olabilir. Genellikle hafif seyreden bir enfeksiyon olsa da, özellikle yaşlılarda ve kronik karaciğer hastalığı olan kişilerde daha ciddi seyredebilir.
Hepatit A Nasıl Bulaşır?
Hepatit A virüsü, başlıca fekal-oral yol ile bulaşır. Bu, virüsle enfekte olmuş bir kişinin dışkısıyla kirlenmiş su veya yiyeceklerin tüketilmesi yoluyla yayılması anlamına gelir. Bulaşma yolları şunları içerebilir:
- Hasta kişinin dışkısına temas etmek veya dışkıyla kirlenmiş ellerle hazırlanan yiyecekleri tüketmek.
- Kanalizasyon suyuyla kirlenmiş içme suyu veya bu sularla yıkanmış, çiğ ya da az pişmiş gıdaların tüketilmesi.
- Hijyen koşullarının yetersiz olduğu yerlerde virüsün kolayca yayılması.
- Cinsel temas yoluyla da bulaşabilir.
Hepatit A Belirtileri Nelerdir?
Hepatit A virüsü vücuda girdikten sonra belirtiler genellikle 2 ila 6 hafta içinde ortaya çıkar. Çocuklarda genellikle hafif belirtilerle veya belirti göstermeden atlatılırken, yetişkinlerde ve yaşlılarda daha ağır seyredebilir.
Yaygın belirtiler şunlardır:
- Halsizlik ve yorgunluk hissi
- İştahsızlık
- Hafif ateş
- Mide bulantısı ve kusma
- Karın ağrısı (özellikle sağ üst karın bölgesinde)
- Gözlerde ve ciltte sararma (sarılık)
- Koyu renkli idrar
- Açık renkli veya çamur gibi dışkı
- Kas ve eklem ağrıları
Bu belirtiler genellikle birkaç hafta içinde kendiliğinden düzelir, ancak bazı kişilerde iyileşme süreci altı ayı bulabilir.
Hepatit A Tedavisi ve Korunma Yolları
Hepatit A hastalığına özgü bir antiviral ilaç veya tedavi bulunmamaktadır. Tedavi genellikle semptomların hafifletilmesine yönelik destekleyici bakımı içerir. Hastalara dinlenme, iyi beslenme ve bol sıvı tüketimi önerilir. Virüs, zamanla etkisini yitirerek bulgular ortadan kalkar ve genellikle kalıcı karaciğer hasarı bırakmaz.
Hepatit A'dan korunmanın en etkili yolu aşılanmaktır. Ülkemizde çocukluk dönemi aşı takviminde yer alan Hepatit A aşısı, iki doz şeklinde uygulanır ve ömür boyu koruyuculuk sağlayabilir. Aşı, yapıldıktan yaklaşık 15 gün sonra koruyucu etkisini göstermeye başlar.
Aşılamanın yanı sıra kişisel hijyen kurallarına dikkat etmek de çok önemlidir:
- Elleri sık sık ve doğru şekilde, özellikle tuvalet sonrası ve yemek hazırlamadan önce sabun ve suyla yıkamak.
- Temizliğinden emin olunmayan su ve gıdalardan kaçınmak.
- Çiğ veya az pişmiş deniz ürünleri ve et tüketimini sınırlamak.
- Seyahatlerde kapalı şişe suları tercih etmek ve buz kullanmamak.