Hipersonik füze, ses hızının en az beş katı (Mach 5 ve üzeri) hızda hareket edebilen, son derece hızlı ve manevra kabiliyeti yüksek füze sistemlerine verilen genel addır. Bu hız, deniz seviyesinde yaklaşık 6.200 km/s'ye veya saniyede 1.7 km'ye denk gelmektedir. Geleneksel füze sistemlerine kıyasla çok daha üstün özelliklere sahip olan hipersonik füzeler, küresel askeri dengelerde önemli bir yer tutmaktadır.
Hipersonik Füzelerin Temel Özellikleri
- Yüksek Hız: Hipersonik füzeler, Mach 5 ve üzeri hızlarda hareket ederek hedeflerine çok kısa sürede ulaşır. Bazı geliştirilen füzelerin Mach 10 ila Mach 27 gibi çok daha yüksek hızlara çıkabildiği belirtilmektedir.
- Manevra Kabiliyeti: Balistik füzelerin aksine, hipersonik füzeler atmosfer içinde uçuş rotalarını değiştirebilir ve karmaşık manevralar yapabilir. Bu özellik, onların mevcut füze savunma sistemleri tarafından tespit edilmesini ve engellenmesini son derece zorlaştırır.
- Düşük İrtifada Uçuş: Atmosferin daha alt katmanlarında hareket edebilmeleri, radar sistemleri tarafından daha geç fark edilmelerine olanak tanır.
- Tespit ve Engelleme Zorluğu: Yüksek hızları ve manevra yetenekleri sayesinde, geleneksel hava savunma sistemleri hipersonik füzeleri durdurmakta yetersiz kalmaktadır. Bu durum, onlara stratejik bir üstünlük sağlar.
- Yüksek Tahrip Gücü: Sahip oldukları muazzam kinetik enerji nedeniyle, hipersonik füzeler patlayıcı başlık taşımasalar bile hedefe büyük zarar verebilirler.
Hipersonik Füze Türleri
Hipersonik füzeler genellikle iki ana kategoriye ayrılır:
- Hipersonik Süzülme Araçları (HGV - Hypersonic Glide Vehicle): Bir roket tarafından yüksek irtifaya fırlatıldıktan sonra atmosfere geri dönerek aerodinamik kaldırma kuvveti kullanarak hedefe doğru süzülür ve manevra yapar. Rusya'nın Avangard ve Çin'in DF-ZF sistemleri bu kategoriye örnek olarak gösterilebilir.
- Hipersonik Seyir Füzeleri (HCM - Hypersonic Cruise Missile): Atmosfer içinde sürekli çalışan bir motor (genellikle scramjet motorları) kullanarak hipersonik hızlarda uçuş gerçekleştirir. ABD'nin AGM-183 ARRW ve Rusya'nın Zircon füzeleri bu türün örneklerindendir.
Stratejik Önemi ve Geliştiren Ülkeler
Hipersonik füze teknolojisi, hızları, manevra kabiliyetleri ve mevcut savunma sistemlerini aşma potansiyelleri nedeniyle askeri stratejilerde devrim yaratabilecek bir potansiyele sahiptir. Bu füzeler, bir ülkenin askeri gücünü gösteren etkili bir caydırıcılık aracı olarak kabul edilir ve hızlı müdahale imkanı sunar.
Başta Amerika Birleşik Devletleri, Rusya ve Çin olmak üzere, Hindistan (Rusya ile ortak), Fransa, İngiltere ve Almanya gibi ülkeler hipersonik füze teknolojileri üzerinde yoğun Ar-Ge çalışmaları yürütmektedir.
Türkiye de hipersonik füze teknolojileri alanında önemli adımlar atmaktadır. 2025 yılı itibarıyla tam operasyonel bir hipersonik füze sistemine sahip olmamakla birlikte, Roketsan'ın TAYFUN projesi ve TÜBİTAK SAGE gibi kurumların yürüttüğü Ar-Ge çalışmalarıyla bu alanda ilerlemeler kaydedilmektedir.