HSK, Türkiye'de yargı sisteminin en temel yapı taşlarından biri olan Hâkimler ve Savcılar Kurulu'nun kısaltmasıdır. Anayasal bir kurum olan HSK, en genel tanımıyla adli ve idari yargı hâkim ve savcılarının mesleğe kabullerinden emekliliklerine kadar tüm özlük işlerini yürüten, atama, nakil, terfi ve disiplin gibi konularda karar veren bağımsız bir kuruldur.
Kurulun temel amacı, mahkemelerin bağımsızlığı ve tarafsızlığı ile hâkimlik ve savcılık teminatı ilkelerini güvence altına alarak, adaletin etkin ve süratli bir şekilde tecellisini sağlamaktır. Bu kapsamda HSK, yargı mensuplarının her türlü dış etkiden uzak, sadece hukuka ve vicdani kanaatlerine göre karar vermelerini sağlayacak ortamı hazırlamakla yükümlüdür.
HSK'nın Yapısı ve üyeleri
HSK, toplamda 13 üyeden oluşur. Kurulun başkanı, Adalet Bakanı'dır. Adalet Bakanı Yardımcısı da Kurulun doğal üyesidir. Diğer üyeler ise şu şekilde seçilir:
-
3 üye: Yargıtay üyeleri arasından, kendi genel kurullarınca
-
1 üye: Danıştay üyeleri arasından, kendi genel kurulunca
-
7 üye: Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından, nitelikli çoğunlukla
-
1 üye: Adalet Akademisi Genel Kurulu tarafından, kendi üyeleri arasından
HSK, Genel Kurul ve iki Daire halinde çalışır. Her dairenin kendi görev alanı bulunmaktadır ve dairelerin kararlarına karşı Genel Kurul'a itiraz edilebilir.
HSK'nın Temel Görevleri
Hâkimler ve Savcılar Kurulu'nun başlıca görev ve yetkileri şunlardır:
-
Mesleğe Kabul: Hâkim ve savcı adaylarını mesleğe kabul etmek.
-
Atama ve Nakil: Hâkim ve savcıların ilk atamalarını yapmak, görev yerlerini değiştirmek (naklen atama).
-
Terfi ve Yükselme: Hâkim ve savcıların mesleki kariyerlerindeki ilerlemelerini ve birinci sınıfa ayrılma işlemlerini karara bağlamak.
-
Disiplin İşlemleri: Hâkim ve savcılar hakkında yapılan şikayet ve ihbarları incelemek, gerekli soruşturmaları yürütmek ve disiplin cezaları (uyarma, kınama, görevden uzaklaştırma, meslekten çıkarma vb.) vermek.
-
Görevden Uzaklaştırma: Soruşturma veya kovuşturma altındaki hâkim ve savcıları geçici olarak görevden uzaklaştırmak.
-
Denetim: Hâkim ve savcıların görevlerini kanunlara ve diğer mevzuata uygun olarak yapıp yapmadıklarını denetlemek.
-
Mahkemelerin İşleyişi: Bir mahkemenin kaldırılması veya yargı çevresinin değiştirilmesi gibi konularda Adalet Bakanlığı'nın tekliflerini karara bağlamak.
özetle HSK, Türkiye'de yargının bağımsızlığının ve tarafsızlığının kurumsal bir güvencesi olarak, adaletin doğru ve adil bir şekilde işlemesinde merkezi bir rol oynamaktadır.