Kemik erimesi, tıp dilinde osteoporoz olarak bilinen, kemik dokusunun yoğunluğunun ve kalitesinin azaldığı, bu durumun sonucunda da kemiklerin daha kırılgan hale geldiği bir hastalıktır. Vücudumuzdaki kemikler sürekli bir yenilenme sürecindedir. Eski kemik dokusu yıkılırken yerine yeni kemik dokusu yapılır. Osteoporozda bu denge bozulur; ya yeni kemik yapımı yeterli olmaz ya da yıkım hızı artar. Sonuç olarak kemikler zayıflar ve kırılma riski artar.
Kemik Erimesinin Nedenleri Nelerdir?
Kemik erimesinin birçok nedeni olabilir. Bunlar arasında yaşlanma en önemli faktörlerden biridir. Yaş ilerledikçe kemik yapımı yavaşlar ve kemik kaybı hızlanır. Kadınlarda menopoz sonrası östrojen seviyelerindeki düşüş, kemik kaybını hızlandıran önemli bir nedendir. Erkeklerde de yaşla birlikte testosteron seviyelerindeki düşüş kemik sağlığını etkileyebilir.
Diğer risk faktörleri şunlardır:
- Genetik Yatkınlık: Ailede kemik erimesi öyküsü olması riski artırır.
- Beslenme Yetersizliği: Yetersiz kalsiyum ve D vitamini alımı, kemiklerin zayıflamasına neden olur.
- Hareketsiz Yaşam Tarzı: Düzenli egzersiz yapmamak, kemik yoğunluğunu azaltır.
- Bazı Tıbbi Durumlar: Tiroid hastalıkları, romatoid artrit, malabsorpsiyon sendromları gibi bazı hastalıklar kemik erimesine yol açabilir.
- Bazı İlaçlar: Uzun süreli kortikosteroid kullanımı, bazı antiepileptikler ve kemoterapi ilaçları kemik sağlığını olumsuz etkileyebilir.
- Sigara ve Aşırı Alkol Tüketimi: Bu alışkanlıklar kemik yapımını bozarak kemik erimesi riskini artırır.
Kemik Erimesinin Belirtileri Nelerdir?
Kemik erimesi genellikle sinsi ilerleyen bir hastalıktır ve erken evrelerinde belirgin bir belirti vermeyebilir. Hastalık ilerledikçe şu belirtiler ortaya çıkabilir:
- Boy Kısalması: Omurlardaki çökme nedeniyle boyda zamanla kısalma görülebilir.
- Sırt Ağrısı: Omurlarda meydana gelen kırıklar veya çökme nedeniyle şiddetli sırt ağrıları yaşanabilir.
- Duruş Bozuklukları: Kamburluk (kifoz) gibi duruş bozuklukları oluşabilir.
- Kırıklar: En belirgin belirti, hafif travmalarla bile kemiklerin kolayca kırılmasıdır. Özellikle el bileği, kalça ve omurga kırıkları sık görülür.
Kemik kırığı olmadan kemik erimesini teşhis etmek için doktorlar genellikle kemik yoğunluğu ölçümü (DEXA taraması) yaparlar. Bu test, kemiklerin ne kadar yoğun olduğunu ve kırılma riskini belirlemeye yardımcı olur.
Kemik Erimesi Nasıl Önlenir ve Tedavi Edilir?
Kemik erimesini önlemek ve tedavisinde yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavisi bir arada kullanılır. Önleyici tedbirler arasında şunlar yer alır:
- Yeterli Kalsiyum ve D Vitamini Alımı: Süt ürünleri, yeşil yapraklı sebzeler gibi kalsiyum açısından zengin gıdalar tüketmek ve D vitamini için güneş ışığından faydalanmak önemlidir. Gerekirse doktor tavsiyesiyle takviye alınabilir.
- Düzenli Egzersiz: Ağırlık taşıyan egzersizler (yürüyüş, koşu, dans) ve direnç egzersizleri kemik yoğunluğunu artırmaya yardımcı olur.
- Sigara ve Alkolü Bırakmak: Bu zararlı alışkanlıklardan uzak durmak kemik sağlığı için kritiktir.
- Düşme Riskini Azaltmak: Evde kaygan zeminleri önlemek, iyi aydınlatma sağlamak ve dengeyi geliştiren egzersizler yapmak düşmeleri ve dolayısıyla kırıkları önleyebilir.
Tedavi sürecinde ise doktorlar, kemik kaybını yavaşlatan veya kemik yapımını artıran ilaçlar reçete edebilirler. Bu ilaçların düzenli kullanımı, hastalığın ilerlemesini durdurmada ve kırık riskini azaltmada etkilidir.
Kemik sağlığınızı korumak, uzun ve aktif bir yaşam sürmenin temel taşlarından biridir. Erken teşhis ve doğru tedavi ile kemik erimesinin olumsuz etkileri en aza indirilebilir.