Pelesenk Nedir?
Pelesenk, özellikle sıcak iklimlerde, Asya, Afrika ve Güney Amerika kıyılarında yetişen, ağır ve sert bir ağaç türüdür. Bu ağaç, gövdesinden elde edilen bol miktardaki reçinesiyle bilinir. Arapçada "yapışkan" veya "balsam" anlamına gelen "belesam" kelimesinden türemiştir ve dilimizdeki "dillere pelesenk olmak" deyimi de ağacın bu yapışkan reçine özelliğinden gelmektedir.
Pelesenk Ağacının Özellikleri
- Yapı ve Dayanıklılık: Pelesenk ağacı, dünyanın en sert ve en ağır tropikal ağaçlarından biri olarak kabul edilir. Göbek odunlu ağaçlar grubundadır ve dış odunu sarı, iç odunu ise çikolata kahverengiden mora değişen tonlarda, belirgin siyah ve mor damarlara sahiptir. Basılma, ezilme, çizilme ve aşınma gibi fiziksel etkilere karşı yüksek direnç gösterir. Kururken az çeker ve kamburlaşır, bu da onu oldukça dayanıklı kılar.
- Koku: Reçine zenginliği sayesinde kendine has, hoş bir koku yayar. Özellikle yeşil pelesenk, en yoğun kokuya sahip olduğu için tercih edilir.
- Yetiştiği Yerler: Başlıca Doğu Hindistan, Batı Hindistan, Cava, Seylan, Brezilya, Madagaskar, Senegal ve Kızıldeniz kıyıları gibi bölgelerde yoğun olarak bulunur.
Kullanım Alanları
Pelesenk ağacı, benzersiz özellikleri sayesinde geniş bir kullanım alanına sahiptir:
- Mobilya ve Dekorasyon: Canlı görünüşü, zarif damar desenleri ve dayanıklılığı nedeniyle mobilya yapımında, iç mimaride zemin ve kapı kaplamalarında, pencere çerçevelerinde ve dekoratif panellerde sıkça kullanılır.
- Süs Eşyaları ve Tesbih: Özellikle tesbih yapımında değerli bir malzeme olarak öne çıkar. Zamanla rengi koyulaşır ve kullandıkça hoş bir koku yayar. Bazı kaynaklara göre Hz. Muhammed'in (sav) beşiğinin yeşil pelesenk ağacından yapıldığı rivayet edilmesi, pelesenk tesbihlerine manevi bir değer katmaktadır. Mücevher kutuları, saatler ve resim çerçeveleri gibi lüks ev eşyalarında da tercih edilir.
- Müzik Aletleri: Doğal rezonansı ve dayanıklılığı sayesinde gitar, ukulele ve piyano gibi telli ve vurmalı çalgıların gövdeleri ve klavyelerinde kullanılır.
- Pelesenk Yağı: Pelesenk ağacından elde edilen yağ (genellikle Aniba rosaeodora bitkisinden), parfümeri sektöründe ve geleneksel tıpta kullanılır. Pelesenk yağı, ağrı kesici, iltihap giderici, antibakteriyel ve sindirim sistemini rahatlatıcı özelliklere sahip olabilir.
Pelesenk ağacı, doğanın sunduğu nadir ve değerli bir hediye olup, hem estetik hem de işlevsel özellikleriyle birçok alanda tercih edilmektedir.