Sempati Kavramının Kökeni ve Tanımı
Sempati kelimesi, kökenini Yunanca 'syn' (birlikte) ve 'pathos' (hissetmek) kelimelerinin birleşiminden alır. Bu etimolojik köken, sempatinin temel anlamını, yani bir başkasıyla birlikte hissetme durumunu açıkça ortaya koyar. Türk Dil Kurumu (TDK) sempatiyi 'sıcakkanlılık' olarak tanımlar . Genel anlamda ise sempati, bir kişiye karşı duyulan yakınlık, sıcaklık ve duygudaşlık hali olarak ifade edilir .
Psikolojik açıdan sempati, bir başkasının duygularına karşı anlayışlı, ilgili ve duyarlı olma durumunu ifade eder. Bu, başka bir insanın yaşadığı zorlukları anlamak ve onlara karşı destekleyici bir tutum sergilemek anlamına gelir . Sempati, tek başına bir duygu olmaktan ziyade, duygu ve davranışların bir bileşimi olarak kabul edilir .
Sempatinin Temel Özellikleri
- Duygusal Paylaşım: Sempati duyan kişi, karşısındaki kişinin duygularını adeta kendi duyguları gibi hisseder. O üzüldüğünde üzülür, sevindiğinde sevinir .
- Taraf Tutma Eğilimi: Sempatinin önemli bir özelliği, karşıdaki kişiyi haklı ya da haksız olduğuna bakılmaksızın onaylama ve onun yanında olma eğilimidir . Bu durum, bir futbol takımının sempatizanı olmak örneğiyle açıklanabilir; kişi, takımının her durumda yanında yer alır .
- Koruma ve Kollama İsteği: Sempati, karşıdaki kişinin iyi olmasını isteme, onu koruma ve kollama arzusunu içerir .
- Çözüm Odaklı Olmama: Sempati, genellikle bir çözüm bulmaya veya yardım etmeye yönelik değildir; daha çok duygusal bir yakınlık ve destek sunma halidir .
- Yaş Bağımsızlığı: Empatinin aksine, sempati her yaş düzeyinde hissedilebilir ve gösterilebilir .
Sempati ve Empati Arasındaki Fark Nedir?
Sempati ve empati kavramları sıklıkla birbirine karıştırılsa da, aralarında önemli farklar bulunur:
- Bakış Açısı: Sempati, olaylara kendi bakış açımızdan yaklaşarak karşımızdaki kişinin duygularını paylaşmaktır. Empati ise, kişinin kendini karşısındaki kişinin yerine koyarak, olaylara onun gözünden bakma ve onun duygu ve düşüncelerini anlama çabasıdır .
- Onaylama ve Yargılama: Sempatide, karşıdaki kişi genellikle haklı bulunur ve onaylanır; bir yargılama mevcuttur . Empatide ise, karşı tarafı onaylamaya gerek kalmadan, yargılamadan sadece dinleyerek anlamaya çalışılır .
- Duygusal Bağ: Sempati, bir başkasının acı çekmesi veya zorluğu için endişe veya acıma duymayı içerirken, mutlaka aynı duyguları yaşamayı gerektirmez . Ancak genellikle duygusal bir özdeşleşme söz konusudur . Empati ise, kişinin kendi duygularını bir kenara bırakarak başkasının hislerini anlamaya odaklanır .
- Çözüm ve Destek: Empati, genellikle yardım etmeye ve çözüm bulmaya yöneliktir . Sempati ise, herhangi bir çözüm içermez; daha çok duygusal bir yakınlık ve destek sunar .
- Gelişim: Empati yeteneği yaş ilerledikçe gelişirken, sempati her yaşta yapılabilir ve doğuştan gelen bir eğilim olarak kabul edilir .
Özetle, sempati bir başkası için hissetmek ve onunla duygusal olarak özdeşleşmek iken, empati bir başkasının ne hissettiğini anlamak ve onun perspektifinden bakmaktır. Her iki kavram da insan ilişkilerinde önemli rol oynar ancak farklı tepkileri ve yaklaşımları tetikler .