TTY Modunun Kökenleri: Teletypewriter
TTY, "Teletypewriter" kelimesinin kısaltmasıdır. Tarihsel olarak, teletypewriter (veya teletayp), 1800'lerin sonlarında ve 1900'lerin başlarında mesajları yazmak ve göndermek için kullanılan elektromekanik bir cihazdı. Bu cihazlar, telgrafçılıkta ve daha sonra erken bilgisayarlarla etkileşimde bulunmak için kullanıldı. Klavyeden girilen metni elektrik sinyallerine dönüştürerek uzak bir noktaya iletir ve gelen sinyalleri yazılı metne çevirirdi.
Erişilebilirlik Bağlamında TTY Modu
Günümüzde TTY modu, özellikle işitme veya konuşma engelli bireylerin telefon aracılığıyla iletişim kurmasını sağlayan bir erişilebilirlik özelliği olarak bilinir. Bu mod, kullanıcıların telefonları üzerinden metin tabanlı mesajlar gönderip almasına olanak tanır. TTY uyumlu bir telefon veya özel bir TTY cihazı kullanılarak iletişim kurulabilir.
- TTY Full: Her iki tarafın da tamamen metin yoluyla iletişim kurduğu moddur.
- TTY HCO (Hearing Carry Over): Kullanıcının sesi duyabildiği, ancak metin yoluyla yanıt verebildiği moddur.
- TTY VCO (Voice Carry Over): Kullanıcının metin yazabildiği ve diğer kişinin yanıtını sesli olarak dinleyebildiği moddur.
Bu özellik, telefonların erişilebilirlik ayarlarında genellikle etkinleştirilebilir veya devre dışı bırakılabilir.
Bilgisayar Sistemlerinde TTY Kavramı
Unix ve Linux gibi işletim sistemlerinde TTY, kullanıcıların sistemle metin tabanlı olarak etkileşim kurmasını sağlayan bir terminal aygıtını ifade eder. Bu bağlamda TTY, klavye aracılığıyla komut girişi yapmanıza ve sistemden gelen çıktıyı görüntülemenize olanak tanıyan bir arayüzdür.
Sanal Konsollar (TTY'ler)
Linux sistemlerinde, fiziksel bir monitör ve klavye ile doğrudan etkileşim kurulan metin tabanlı arayüzlere sanal konsollar veya TTY'ler denir. Genellikle Ctrl+Alt+F1'den Ctrl+Alt+F6'ya kadar tuş kombinasyonlarıyla erişilebilen bu konsollar, doğrudan çekirdek tarafından sağlanan bağımsız oturumlar sunar.
Sözde TTY'ler (Pseudo-TTY - PTY)
Modern bilgisayar kullanımında, genellikle grafik arayüzler içinde çalışan terminal emülatörleri (örneğin, Xterm, GNOME Terminal) veya SSH gibi uzaktan bağlantı araçları kullanılır. Bu uygulamalar, fiziksel bir TTY olmamasına rağmen bir terminal gibi davranan yazılım tabanlı arayüzler oluşturur. Bunlara sözde TTY (Pseudo-TTY veya PTY) denir. PTY'ler, bir uygulamanın (örneğin bir kabuk programının) gerçek bir terminalle etkileşime girdiğini düşünmesini sağlarken, aslında bir başka süreçle (terminal emülatörü veya uzaktan bağlantı sunucusu) iletişim kurar.
Sonuç
TTY modu, kökeni eski teletypewriter cihazlarına dayanan ve günümüzde iki ana alanda kullanılan çok yönlü bir kavramdır: işitme veya konuşma engelli bireyler için metin tabanlı telefon iletişimi ve Unix/Linux sistemlerinde metin tabanlı kullanıcı arayüzleri. Her iki kullanım alanı da, kullanıcıların sistemlerle veya diğer insanlarla metin aracılığıyla etkileşim kurmasını sağlamak için temel bir rol oynamaktadır.