Uzman Erbaş Nedir?
Uzman erbaşlar, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) bünyesinde, erbaş kadrolarında devamlılık arz eden teknik ve kritik görevlerde istihdam edilmek üzere, belirli bir ücret karşılığında görev yapan askeri personeldir. Bu statü, 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu kapsamında düzenlenmiştir. Uzman erbaşlar, uzman onbaşı ve uzman çavuş rütbelerini içerir.
Uzman Erbaşların Görevleri ve Rütbeleri
- Görevler: Uzman erbaşlar, istihdam edildikleri kadro görevlerinin yanı sıra, Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu'nda erbaşlar için belirtilen görevleri de yerine getirirler. Özel Kuvvetler Komutanlığı gibi farklı birliklerde de görev alabilirler.
- Rütbeler:
- Uzman Onbaşı: En az ilköğretim veya dengi okul mezunu olup, muvazzaflık hizmetini müteakip Türk Silahlı Kuvvetlerinin devamlılık arz eden teknik ve kritik uzmanlık görev yerlerinde istihdam edilen askeri şahıslardır.
- Uzman Çavuş: En az lise veya dengi okul mezunu olup, muvazzaflık hizmetini çavuş rütbesi ile tamamlayan veya yapmakta olan, Türk Silahlı Kuvvetlerinin teknik ve kritik uzmanlık görev yerlerinde istihdam edilen personeldir.
Uzman Erbaş Olma Şartları
Uzman erbaş olmak isteyen adaylarda aranan başlıca şartlar şunlardır:
- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ve erkek olmak.
- Genellikle 20 yaşından gün almış ve 27 yaşını doldurmamış olmak (yaş sınırı alım ilanına göre değişebilir).
- Uzman onbaşı için en az ilköğretim, uzman çavuş için en az lise veya dengi okul mezunu olmak. Bazı branşlarda yüksekokul mezunları da tercih edilebilir.
- Belirli bir KPSS puanına sahip olmak (bazı branşlar ve ilköğretim mezunları için KPSS şartı aranmayabilir, mesleki yeterlilik belgesi istenebilir).
- Belirlenen boy ve kilo oranlarına uygun olmak (örneğin en az 167 cm, en fazla 210 cm boy).
- Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumlu sonuçlanması.
- Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliği'nde belirtilen sağlık şartlarını taşımak ve “Uzman Erbaş Olur” raporu almak.
- Askerlik görevini yapmış veya yapıyor olmak (terhis üzerinden belirli bir süre geçmemiş olmak şartı aranabilir). Askerlik yapmayanlar da uzman erbaş olabilir.
- Daha önce TSK'dan subay, astsubay, uzman jandarma veya uzman erbaş olarak ilişiği kesilmemiş olmak.
Sözleşme Süresi ve Özlük Hakları
Uzman erbaşlar, göreve iki yıldan az, beş yıldan fazla olmamak şartıyla sözleşme yaparak başlarlar. İstekleri halinde ve sağlık kontrollerinin ardından sözleşmelerini bir ila beş yıl arasında yenileyebilirler. Genellikle 45 yaşına kadar çalışma süreleri bulunmaktadır.
Uzman erbaşlar, tüm TSK personelinin sahip olduğu haklara sahiptirler. Maaşları kıdeme ve branşa göre değişiklik gösterir. Yan ödemeler, Silahlı Kuvvetler Hizmet Tazminatı, aile yardımı ödeneği, doğum ve ölüm yardımı ödeneği gibi çeşitli ödenekler alırlar. Ayrıca, tayın bedeli ödenir ve giyecek, bakım ve barınmaları Devlet tarafından sağlanır. Barışta her yıl otuz gün yıllık planlı izin hakları vardır ve kısa süreli mazeretler için on beş güne kadar mazeret izni kullanabilirler. Bedeli karşılığında zati tabanca edinebilir ve görevli olmadıkları zamanlarda da taşıyabilirler. Uzman erbaşların astsubay sınıfına geçiş hakları da mevcuttur.