Veraset ve İntikal Vergisi Nedir?
Veraset ve İntikal Vergisi, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına ait malların yurt içinde veya yurt dışında, ayrıca Türkiye'de bulunan malların veraset (miras) yoluyla ya da ivazsız (karşılıksız, örneğin bağış veya piyango ikramiyesi) bir şekilde bir kişiden diğerine intikal etmesi durumunda uygulanan bir vergi türüdür. Bu vergi, 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu ile düzenlenmektedir.
Verginin Konusu ve Mükellefi
Veraset ve İntikal Vergisi'nin konusu, miras yoluyla (ölüm, gaiplik veya ölüm karinesi sonucu) veya karşılıksız olarak (bağış, hibe, çekiliş ve şans oyunları ikramiyeleri gibi) elde edilen tüm mal ve haklardır. Verginin mükellefi ise, bu mal ve hakları veraset yoluyla veya karşılıksız olarak edinen gerçek veya tüzel kişilerdir.
Veraset ve İntikal Vergisinde İstisnalar
Kanun, belirli durumlarda veraset ve intikal vergisinden istisnalar tanımaktadır. Bunlar arasında şunlar yer alır:
- Miras yoluyla intikal eden ev eşyaları, kişisel eşyalar ve aile hatırası niteliğindeki tablo, kılıç, madalya gibi mallar.
- Çocuklar ve eşten her birine düşen miras paylarının belirli bir kısmı (2025 yılı için 2.316.628 TL). Yalnızca eşin mirasçı olması durumunda bu tutar daha yüksek olabilir (2025 yılı için 4.636.103 TL).
- Karşılıksız intikallerin ve şans oyunlarında kazanılan ikramiyelerin belirli bir kısmı (2025 yılı için 53.339 TL).
- Tüm sadakalar ile örf ve adete uygun olarak verilen geleneksel hediye ve cihazlar (gayrimenkuller hariç).
- Dul ve yetimlere bağlanan aylıklar, toptan yapılan ödemeler ve ikramiyeler.
- Bireysel emeklilik hesaplarına yapılan Devlet katkılarının hak kazanılan kısımları.
Vergi Oranları ve Hesaplama
Veraset ve İntikal Vergisi oranları, intikal eden malın değerine göre kademeli olarak artan oranlarda uygulanır. Miras yoluyla intikaller ve karşılıksız intikaller için farklı tarifeler mevcuttur. Ayrıca, ana, baba, eş ve çocuklardan (evlatlıktan evlat edinenlere yapılan ivazsız intikaller hariç) karşılıksız mal intikali halinde, ivazsız intikallere ilişkin tarifede yer alan oranların yarısı uygulanır. Şans oyunları ile yarışma ve çekilişlerde kazanılan ikramiyelerde ise sabit bir vergi oranı (örneğin, 2018'den itibaren %20) uygulanmaktadır. Vergi tarifesi ve istisna tutarları, her yıl yeniden değerleme oranında güncellenir.
Beyanname Verme ve Ödeme Süreçleri
Veraset ve İntikal Vergisi beyannamesi, mal edinim şekline ve olayın gerçekleştiği yere göre belirlenen süreler içinde ilgili vergi dairesine verilmelidir. Miras yoluyla intikallerde, istisna haddinin altında kalsa dahi beyanname verilmesi zorunludur. Karşılıksız intikallerde ise istisna tutarının altında kalan tutarlar için beyanname verilmez. Beyanname, mirasçılık belgesi (veraset ilamı) alındıktan sonra İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden elektronik ortamda veya fiziki olarak vergi dairesine elden ya da posta yoluyla sunulabilir.
Vergi, tahakkukundan itibaren 3 yıl içinde ve her yıl Mayıs ve Kasım aylarında olmak üzere toplam 6 eşit taksitte ödenir. Yarışma ve çekilişlerde kazanılan ikramiyelerden kesilen vergiler ise beyanname verme süresi içinde ödenmelidir.