Fetiş Kelimesinin Kökeni ve Genel Anlamı
Fetiş kelimesi, köken olarak Portekizce 'feitiço' kelimesinden gelmekte olup, büyü, tılsım veya muska anlamına gelir. Tarihsel olarak, ilkel kabilelerin büyülü güçleri olduğuna inandıkları, uğurlu saydıkları ve tapındıkları nesnelere verilen isimdir. Bu nesneler, doğaüstü veya büyüsel bir güce sahip olduğuna inanılan tapınma objeleri olarak kabul edilmiştir.
Cinsel Fetiş Nedir?
Günümüzde ise fetiş kelimesi genellikle cinsel bağlamda kullanılmaktadır. Cinsel fetiş, cinsel uyarımın saplantılı bir şekilde eşleştiği, kendi başına bir cinsellik aracı olmayan cansız bir nesneye veya cinsel organlar dışındaki bir vücut parçasına duyulan aşırı cinsel ilgi veya çekimdir. Bu nesne veya vücut parçası, arzu edilen kişiden bağımsız olarak erotik bir anlam kazanır. Örneğin, eldivenler, ince topuklu ayakkabılar, çoraplar veya iç çamaşırları gibi eşyalar cinsel uyarılmaya neden olabilir.
Fetiş ile Fetişizm Arasındaki Fark
Birçok insan için belirli nesneler veya vücut parçaları cinsel fantezilerinin bir parçası olabilir ve bu durum genellikle bir sorun yaratmaz. Ancak, fetişizm, bu uğraşların veya nesnelerin kişinin normal hayatını, sağlıklı ve doyumlu cinsel yaşamını sürdürmesine engel olacak kadar cinsel hayata egemen olması halidir. Amerikan Psikiyatri Birliği'nin tanı kılavuzu olan DSM-5'e göre, fetişizm bozukluğu, en az altı aylık bir süre boyunca, cansız nesneleri kullanmaktan veya cinsel organlar dışındaki vücut bölgelerine özel olarak odaklanmaktan kaynaklanan, tekrarlayıcı ve aşırı cinsel uyarılma olarak tanımlanır. Bu durum, kişide belirgin bir sıkıntıya veya işlevsellikte bozulmaya yol açtığında bir parafili (cinsel sapkınlık) bozukluğu olarak kabul edilir.
Yaygın Fetiş Türleri
Fetiş nesneleri oldukça çeşitlilik gösterebilir ve genellikle insan vücuduyla doğrudan veya dolaylı olarak bağlantılıdır. En yaygın fetiş türleri arasında ayakkabı ve ayak fetişi bulunur; özellikle yüksek topuklu ayakkabılar sıkça rastlanan bir örnektir. Giysi ve iç çamaşırları, çoraplar, jartiyerler, parlak taytlar, dar kıyafetler, naylon, lateks ve deriden yapılmış giysiler, çeşitli üniformalar ve renkli iç çamaşırları da popüler fetiş nesneleri arasındadır.
Kimlerde Görülür?
Tarihsel olarak fetişizmin sadece erkeklere özgü olduğu düşünülse de, günümüzde yapılan çalışmalar kadınlarda da farklı fetişlerin var olduğunu göstermektedir. Ancak, yaygınlık olarak erkeklerde daha sık ve daha belirgin bir şekilde görülmektedir.