Beyaz Toros'un Kökeni ve Anlamı
"Beyaz Toros", Türkiye'nin yakın siyasi tarihinde, özellikle 1990'lı yıllarda Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yaşanan karanlık olaylarla özdeşleşmiş, beyaz renkli Renault Toros marka otomobillere verilen isimdir. Bu araçlar, o dönemin artan çatışma ortamında, devlet içindeki bazı karanlık yapılarla anılan faili meçhul cinayetler ve zorla kaybetmelerin çarpıcı bir simgesi haline gelmiştir.
Korkunun Sembolü Haline Gelişi
Beyaz Toroslar, genellikle sivil kıyafetli kişilerce kullanılmış ve insanları zorla bindirip kaybettikleri iddialarıyla anılmıştır. Halk arasında, "birini Beyaz Toros'a bindirdilerse bir daha geri dönemez" algısı yerleşmişti. Bu araçlar, bazen sadece korkutma amacıyla sokaklara park edilerek, "gözümüz üzerinizde" mesajı vermek için de kullanılmıştır. Bu durum, Beyaz Torosları halk arasında "ölüm arabası" olarak anılan bir korku sembolüne dönüştürmüştür.
JİTEM ve Beyaz Toros İlişkisi
Beyaz Toroslar, özellikle Jandarma İstihbarat ve Terörle Mücadele (JİTEM) gibi gizli yapılar tarafından kullanıldığı iddialarıyla özdeşleşmiştir. Bu araçlara binen kişilerin bir kısmından bir daha haber alınamamış, bir kısmı ise aylar sonra ölü bulunmuştur. Beyaz rengin tercih edilmesinin resmi bir açıklaması olmamakla birlikte, devletin işlediği suçları gizlemek için seçildiği düşünülmektedir.
Toplumsal Hafızadaki Yeri
Beyaz Toroslar, Türkiye'nin 1990'lı yıllarındaki devlet destekli faili meçhul olayların ve insan hakları ihlallerinin toplumsal hafızada önemli bir yer tutan simgesi olarak kalmıştır. Son dönemlerde de çeşitli siyasi açıklamalar ve olaylarla yeniden gündeme gelerek, bu sembolün toplumsal bellekteki canlılığını koruduğu görülmektedir.