Akut Bronşit
Akut bronşit, genellikle kısa süreli bir rahatsızlıktır ve çoğunlukla virüslerin neden olduğu soğuk algınlığı veya grip gibi üst solunum yolu enfeksiyonları sonrasında gelişir . Rhinovirus, influenza, adenovirüs, respiratuvar sinsityal virüs (RSV) ve koronavirüs gibi virüsler en yaygın nedenler arasındadır . Nadiren bakteriyel enfeksiyonlar veya sigara dumanı, hava kirliliği, kimyasal maddeler gibi tahriş edici faktörlere maruz kalma da akut bronşite yol açabilir .
- **Belirtileri:** İnatçı öksürük (kuru veya sarı/yeşil balgamlı olabilir), göğüste rahatsızlık veya ağrı, hafif ateş, yorgunluk, titreme, burun akıntısı, boğaz ağrısı, kas ağrıları ve hırıltılı solunum. Çocuklarda kusma veya öğürme de görülebilir .
- **Tedavisi:** Akut bronşit vakalarının çoğu kendiliğinden iyileşir ve genellikle antibiyotik tedavisi gerektirmez, çünkü çoğu zaman viral kaynaklıdır . Tedavi genellikle semptomları hafifletmeye yöneliktir. Bol sıvı tüketimi, dinlenme, nemlendirici veya buhar kullanımı, balgam söktürücüler ve doktor onayıyla öksürük kesiciler kullanılabilir .
- **Bulaşıcılık:** Mikroorganizmalar, özellikle virüsler nedeniyle gelişen akut bronşit bulaşıcıdır .
Kronik Bronşit
Kronik bronşit, bronşların uzun süreli ve tekrarlayıcı iltihaplanmasıdır. En az iki yıl üst üste, yılda üç ay veya daha uzun süren balgamlı öksürükle tanımlanır . Kronik bronşitin en yaygın nedeni uzun süreli sigara kullanımıdır (aktif veya pasif içicilik) . Hava kirliliği, toz, kimyasal gazlara maruz kalma, genetik yatkınlık ve çocukluk çağındaki sık solunum yolu enfeksiyonları da risk faktörleri arasındadır . Kronik bronşit, zamanla solunum yollarında kalıcı hasara neden olabilir ve genellikle Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) kapsamında değerlendirilir .
- **Belirtileri:** Uzun süreli balgamlı öksürük (sarı, gri, beyaz veya yeşil balgam), özellikle fiziksel aktiviteyle artan nefes darlığı, hırıltılı solunum, yorgunluk hissi ve sık tekrarlayan akciğer enfeksiyonları (zatürre) .
- **Tedavisi:** Kronik bronşitin tedavisi yoktur, ancak belirtileri hafifletmek ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak mümkündür . Tedavide en önemli adım sigarayı bırakmaktır . Bronkodilatörler (hava yollarını açan ilaçlar), kortikosteroidler (iltihabı azaltan ilaçlar), oksijen tedavisi, solunum egzersizleri ve fizyoterapi gibi yöntemler kullanılabilir . Düzenli doktor kontrolleri önemlidir .
- **Bulaşıcılık:** Kronik bronşit genellikle bulaşıcı değildir, ancak akut bir enfeksiyon eklendiğinde bulaşıcı hale gelebilir .
Bronşit Tedavisi ve Önlemler
Bronşit tedavisinin ana hedefi, semptomları hafifletmek ve hastanın yaşam kalitesini artırmaktır . Her iki bronşit türünde de istirahat etmek ve bol sıvı tüketmek önemlidir .
- Sigara ve pasif içicilikten uzak durmak.
- Hava kirliliğinden ve kimyasal tahriş edicilerden korunmak.
- Nemlendirici kullanmak veya buhar solumak.
- Doktor tavsiyesiyle semptomatik ilaçlar kullanmak.
- Bağışıklık sistemini desteklemek için sağlıklı beslenmek ve yeterli uyku almak.
Eğer öksürük üç haftadan uzun sürerse, yüksek ateş, nefes darlığı veya göğüs ağrısı gibi şiddetli belirtiler varsa mutlaka bir doktora başvurulmalıdır .