Burka Nedir?
Burka, özellikle bazı Müslüman kadınlar tarafından kamusal alanlarda tercih edilen, tüm vücudu ve yüzü örten, giyenin önünü görmesi için göz hizasında genellikle kafesli bir panel bulunduran bol bir dış giysidir. Genellikle tek parça halinde tasarlanır ve pamuk veya polyester gibi kumaşlardan üretilebilir.
Kökeni ve Coğrafi Yayılımı
Burka kelimesi Arapça kökenli olup, Bedevi kadınların giydiği ve gözler dahil tüm vücudu örten çarşaf anlamına gelen 'burqaˁ' sözcüğünden alıntıdır. Modern dönemde ise daha çok Afganistan'a özgü bir kadın giysisi olarak bilinir. Burka, günümüzde yaygın olarak Afganistan, Pakistan ve Hindistan'ın kuzey bölgelerinde rağbet görmekle birlikte, dünyanın farklı yerlerinde de kullanılmaktadır. Ayrıca, bazı koyu Yahudi mezhepleri de burkaya benzer, tüm vücudu örten kıyafetler giymektedir.
Dini ve Kültürel Bağlamı
Burka giymek, genellikle dini yorum, coğrafi konum, medeni hukuk veya kişisel tercihe bağlıdır. İslam alimleri arasında hem erkeklerin hem de kadınların mütevazı giyinmesi gerektiği konusunda bir fikir birliği olsa da, kadınların örtünme derecesi ve bunun başı, yüzü veya tüm vücudu kapsayıp kapsamadığı hala tartışılmaktadır. Çoğu çağdaş İslam alimi, burkanın zorunlu olmadığı konusunda hemfikirdir. Birçok kadın için burka giymek, tevazu, dindarlık ve kültürel kimliğin bir ifadesi iken, bazıları bunu kişisel veya dini bağlılığın bir göstergesi olarak seçer.
Örtünme geleneği, İslam'ın yükselişinden çok önce, 7. yüzyıldan önce de vardı ve 21. yüzyılda bazı Hristiyanlar ve Yahudiler tarafından da sürdürülmektedir.
Diğer Örtünme Şekillerinden Farkı
Burka, genellikle hicap ve nikap gibi diğer İslami örtünme biçimleriyle karıştırılabilir, ancak aralarında belirgin farklar vardır:
- Hicap: Genellikle saçları ve boynu örten bir başörtüsüdür, yüzü açık bırakır.
- Nikap: Yüzü kapatan bir peçedir, ancak gözleri açıkta bırakır. Genellikle bir başörtüsü ve bol bir dış giysi ile birlikte giyilir.
- Burka: Tüm vücudu ve yüzü kapatır, sadece gözler için kafesli bir açıklık bulunur.
Yasal Durumu
Burkanın kullanımı, bazı ülkelerde yasal düzenlemelere tabi olmuştur. Örneğin, Taliban'ın Afganistan'daki ilk yönetimi sırasında (1996-2001) giyilmesi zorunlu hale getirilmişti. Buna karşılık, Fransa ve Belçika gibi bazı ülkelerde ise kamusal alanlarda burka veya yüzü kapatan herhangi bir giysinin giyilmesi yasalarla yasaklanmıştır.