FSH (Folikül Uyarıcı Hormon) Nedir?
FSH, açılımı Folikül Uyarıcı Hormon olan ve İngilizce'deki Follicle-Stimulating Hormone kelimelerinin kısaltmasıyla bilinen, insan vücudunda üreme sisteminin düzgün çalışması için hayati öneme sahip bir hormondur. Bu hormon, beynin alt kısmında yer alan hipofiz bezinin ön lobu tarafından üretilir ve salgılanır. FSH, vücudun üreme organlarının gelişimini, büyümesini ve ergenlik dönemiyle birlikte olgunlaşmasını sağlar.
FSH'ın Görevleri Nelerdir?
FSH, hem kadınlarda hem de erkeklerde farklı ancak birbiriyle ilişkili görevler üstlenir ve Luteinize Edici Hormon (LH) ile birlikte çalışarak üreme sisteminin dengeli bir şekilde işlemesine yardımcı olur.
Kadınlarda FSH'ın Rolü
- Kadınlarda FSH'ın temel görevi, yumurtalıklarda bulunan foliküllerin büyümesini ve olgunlaşmasını teşvik etmektir.
- Bu foliküllerin büyümesiyle birlikte östrojen hormonu üretimi uyarılır.
- FSH, adet döngüsünün düzenlenmesinde kritik bir rol oynar ve yumurta salınmadan hemen önce en yüksek seviyeye ulaşır.
Erkeklerde FSH'ın Rolü
- Erkeklerde FSH, testislerde sperm üretimini (spermatogenez) başlatır ve sürdürür.
- Aynı zamanda erkeklik hormonu olan testosteronun üretimini de destekler.
- Normal sperm hücrelerinin oluşumuna yardımcı olur ve erkek fertilitesinde önemli bir proteinin üretilmesini sağlar.
FSH Seviyeleri Ne Anlama Gelir?
FSH seviyeleri, yaşa, cinsiyete ve kadınlarda menstrüel döngünün evresine göre değişiklik gösterir. Bu seviyelerin normal aralıkların dışında olması, çeşitli üreme sağlığı sorunlarına işaret edebilir.
Yüksek FSH Seviyeleri
Yüksek FSH seviyeleri genellikle üreme organlarının yeterince çalışmadığını gösterir.
- Kadınlarda: Menopoz (yumurtalık fonksiyonlarının azalması), yumurtalık yetmezliği, Polikistik Over Sendromu (PCOS), Turner Sendromu, düşük yumurta kalitesi veya ileri yaş gibi durumlar yüksek FSH'a neden olabilir. Belirtileri arasında düzensiz veya durdurulmuş adet dönemleri ve kısırlık bulunabilir.
- Erkeklerde: Testis yetmezliği (testislerin yeterince çalışmaması), Klinefelter Sendromu, düşük sperm sayısı veya testis hasarı (inmemiş testis, torsiyon, radyasyon) yüksek FSH seviyelerine yol açabilir. Bu durum kısırlık belirtisi olabilir.
Düşük FSH Seviyeleri
Düşük FSH seviyeleri, hipofiz bezinin yeterince hormon üretmediği veya üreme organlarının uyarılmadığı durumları işaret edebilir.
- Kadınlarda: Adet dönemlerinin olmaması veya düzensiz olması, kısırlık, ergenlikte gelişme bozukluğu veya yumurtalık fonksiyonlarında zayıflama görülebilir.
- Erkeklerde: Kısırlık, erektil disfonksiyon, kas kütlesinde azalma, düşük sperm sayısı (azospermi veya oligospermi) veya ergenlikte gelişme bozukluğu düşük FSH ile ilişkilendirilebilir.
FSH testi, hem erkeklerde hem de kadınlarda üreme sağlığını değerlendirmek ve kısırlık gibi sorunların temel nedenlerini belirlemek için önemli bir tanı aracıdır.