Göz Tansiyonu (Glokom) Nedir?
Göz tansiyonu, tıbbi adıyla glokom, göz içindeki basıncın (intraoküler basınç) yükselmesi sonucu görme sinirinin hasar görmesiyle ortaya çıkan ilerleyici bir göz hastalığıdır. Halk arasında “karasu” hastalığı olarak da bilinir. Gözümüz, aköz hümör adı verilen bir sıvı üretir ve bu sıvı, gözün ön kısmındaki özel kanallar aracılığıyla dışarı atılır. Bu üretim ve boşaltım dengesi bozulduğunda, göz içinde sıvı birikimi olur ve basınç artar. Yüksek göz içi basıncı, zamanla görme sinirine baskı yaparak hasara yol açar ve bu da kalıcı görme kaybına neden olabilir.
Glokom Nasıl Ortaya Çıkar?
Göz içi basıncının yükselmesinin temel nedeni, göz sıvısının (aköz hümör) üretimi ile drenajı arasındaki dengesizliğidir. Bu sıvı sürekli üretilir ve normalde gözün ön bölümünden dışarı atılır. Bu akış bozulduğunda sıvı birikir ve göz içi basıncı yükselir.
Glokom Türleri Nelerdir?
Glokomun farklı türleri bulunmakla birlikte, en yaygın olanları şunlardır:
- Açık Açılı Glokom: En sık görülen türdür. Göz içi sıvısının drenaj sistemi zamanla yavaş yavaş tıkanır. Genellikle sinsi ilerler ve başlangıçta belirti vermez.
- Kapalı Açılı Glokom: Göz içi sıvısının boşaltım kanallarının aniden tıkanması sonucu göz içi basıncının hızla yükseldiği acil bir durumdur. Şiddetli göz ve baş ağrısı, bulanık görme, mide bulantısı gibi belirtilerle ortaya çıkabilir.
Göz Tansiyonu Belirtileri Nelerdir?
Glokom, genellikle erken evrelerde belirgin bir belirti vermediği için “sessiz hırsız” olarak adlandırılır. Ancak hastalık ilerledikçe veya ani basınç artışlarında bazı belirtiler ortaya çıkabilir:
- Sabahları belirginleşen baş ağrıları
- Zaman zaman bulanık görme
- Geceleri ışıkların etrafında ışıklı halkalar (hareler) görülmesi
- Göz etrafında ağrı veya gözde rahatsızlık hissi
- Görme alanında daralma (ileri evrelerde)
- Mide bulantısı ve kusma (özellikle akut açı kapanması glokomunda)
- Gözde kızarıklık
Risk Faktörleri
Bazı faktörler glokom riskini artırabilir:
- Ailede glokom öyküsü (genetik yatkınlık)
- 40 yaş ve üzeri olmak (risk yaşla birlikte artar)
- Şeker hastalığı (diyabet)
- Yüksek veya düşük sistemik kan basıncı (vücut tansiyonu)
- Yüksek miyopi veya hipermetropi
- Uzun süreli kortizon kullanımı
- Göz yaralanmaları
Tanı ve Tedavi
Glokom tanısı, düzenli göz muayeneleri sırasında konulur. Sadece göz içi basıncı ölçümü yeterli değildir; görme sinirinin durumu da (örneğin OCT ile) değerlendirilmelidir.
Glokom tedavisinin amacı, görme sinirindeki hasarın ilerlemesini durdurmak ve görme kaybını önlemektir. Hasar görmüş sinir hücreleri kendini yenileyemediği için erken tanı ve tedavi büyük önem taşır. Tedavi seçenekleri şunları içerebilir:
- İlaç Tedavisi: Genellikle göz damlaları şeklinde uygulanan ilaçlar, göz içi sıvısının üretimini azaltarak veya boşaltımını kolaylaştırarak basıncı düşürmeyi hedefler.
- Lazer Tedavisi: Bazı durumlarda, göz içi basıncını düşürmek için lazer yöntemleri kullanılabilir.
- Cerrahi Tedavi: İlaç ve lazer tedavisine yanıt vermeyen veya ilerlemiş vakalarda cerrahi müdahale gerekebilir.
Glokom hastalarının ömür boyu uzman bir göz hekiminin kontrolü altında olması ve düzenli takip yaptırması gerekmektedir.