Grafit: Kalemlerin Gizli Kahramanı
Günlük hayatımızın vazgeçilmez bir parçası olan kurşun kalemlerin içinde bulunan siyah madde, yaygın inanışın aksine kurşun değildir. Bu madde, karbon elementinin bir allotropu olan grafittir. Grafit, elmas gibi saf karbondan oluşsa da, atomlarının düzenlenişi tamamen farklıdır. Elmas son derece sertken, grafitin katmanlı bir yapıya sahip olması onu yumuşak ve kaygan yapar.
Grafitin Özellikleri ve Kalemdeki Rolü
Grafit, yumuşak, yağlımsı bir dokuya sahip, gri-siyahtan çelik grisine değişen renklerde bir mineraldir. Kağıt üzerinde iz bırakmasının nedeni, ince atom levhalarının grafitten ayrılarak kağıdın üzerinde birikmesidir. Bu özelliği sayesinde yazı yazmakta ve çizim yapmakta kullanılır.
Kurşun kalemlerin üretiminde grafit tek başına kullanılmaz. Kalemin sertlik derecesini ayarlamak ve kağıt üzerinde tutunmasını sağlamak için grafite kil eklenir. Kil, grafit tozunu birbirine bağlayan bir bağlayıcı görevi görür. Kil oranı arttıkça kalem sertleşir ve daha açık, ince çizgiler bırakır. Grafit oranı arttıkça ise kalem daha yumuşak olur ve daha koyu, kalın çizgiler elde edilir.
Kalemlerin üzerinde genellikle 'H' (Hard - Sert) ve 'B' (Black - Siyah/Yumuşak) harfleriyle belirtilen sertlik dereceleri bulunur. Örneğin, 2H kalemler daha sertken, 6B gibi kalemler çok daha yumuşaktır. HB kalemler ise orta yumuşaklıktadır ve birçok yazı işi için uygundur.
Kurşun Kalem Adının Kökeni
Kurşun kalem adının kökeni, 16. yüzyıla dayanır. İngiltere'de keşfedilen bu siyah mineralin o dönemde kurşun cevheri olduğu düşünülmüştür. Ancak 1779 yılında bilim insanları, bu maddenin aslında kurşun olmadığını, kömür ve elmasın da içinde bulunduğu saf, doğal karbon ailesinin bir parçası olduğunu fark etmiş ve ona Yunanca 'yazmak' anlamına gelen 'graphein' kelimesinden türetilen 'grafit' adını vermişlerdir. Buna rağmen, halk arasında 'kurşun kalem' terimi kullanılmaya devam etmiştir.
Günümüzde kurşun kalemler, grafit, kil, su ve balmumu gibi kimyasal maddelerin karıştırılmasıyla elde edilen macunun ince ipler haline getirilip kurutulması ve ardından ahşap kaplamalarla birleştirilmesiyle üretilir. Bu süreç, kalemlerin farklı sertlik ve yazım kalitelerinde olmasını sağlar.