Rubella (Kızamıkçık) Nedir?
Rubella, halk arasında kızamıkçık, Alman kızamığı veya üç günlük kızamık olarak da bilinen, Rubella virüsünün neden olduğu bulaşıcı bir viral enfeksiyon hastalığıdır . Genellikle çocukluk döneminde ortaya çıkan bu hastalık, çoğu zaman hafif seyirli olup, bazı durumlarda belirgin semptomlar göstermeden de atlatılabilir . Ancak, özellikle hamilelik döneminde enfekte olunması durumunda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir .
Nasıl Bulaşır?
Rubella virüsü, kişiden kişiye damlacık yoluyla kolayca bulaşır . Enfekte bir kişinin öksürmesi, hapşırması veya konuşması sırasında havaya saçılan damlacıklar yoluyla yayılır . Ayrıca, virüs bulaşmış nesnelere dokunulduktan sonra ellerin yüze, gözlere veya ağıza temas etmesiyle de bulaşma gerçekleşebilir . Hamile kadınlar, enfeksiyonu kan yoluyla anne karnındaki bebeklerine de geçirebilirler . Virüs, döküntülerin başlamasından yaklaşık bir hafta önce ve döküntüler kaybolduktan sonraki bir hafta içinde bulaşıcıdır .
Belirtileri Nelerdir?
Rubella enfeksiyonunun belirtileri genellikle virüse maruz kaldıktan 2 ila 3 hafta sonra ortaya çıkar ve 1 ila 5 gün sürer . Hastaların yaklaşık %50-80'inde görülen en belirgin semptom, yüzde başlayıp hızla vücuda yayılan pembe veya kırmızı renkli döküntülerdir . Bu döküntüler genellikle 1 ila 3 gün sürer . Diğer yaygın belirtiler şunlardır :
- Hafif ateş (38.9°C veya daha düşük)
- Baş ağrısı
- Burun akıntısı veya tıkanıklığı
- Gözlerde kızarıklık ve şişlik (konjonktivit)
- Kulak arkası, boyun ve kafatası tabanındaki lenf bezlerinde şişme ve hassasiyet
- Öksürük
- Kas ve eklem ağrıları (özellikle genç kadınlarda daha sık görülür)
Bazı kişilerde ise hiçbir belirti görülmeyebilir, ancak yine de virüsü başkalarına bulaştırabilirler .
Hamilelikte Rubella ve Konjenital Rubella Sendromu (KRS)
Rubella, genellikle hafif bir hastalık olmasına rağmen, hamilelik sırasında enfekte olunması durumunda anne karnındaki bebek için ciddi ve yıkıcı sonuçlar doğurabilir . Özellikle gebeliğin ilk 12 haftasında geçirilen enfeksiyonlarda virüsün bebeğe geçme olasılığı %90'a kadar çıkabilir ve bu durum düşük, fetal ölüm veya Konjenital Rubella Sendromu (KRS) adı verilen ciddi doğumsal anomalilere yol açabilir . KRS'nin klasik belirtileri arasında işitme kaybı, katarakt, kalp anomalileri, zeka geriliği, karaciğer ve dalak hasarları bulunur . Gebeliğin ilerleyen dönemlerinde risk azalmakla birlikte, yine de dikkatli olunması önemlidir .
Tanı ve Tedavi
Rubella tanısı, tipik klinik belirtilerin yanı sıra kan testleri ile konulur . Kan testleri, vücudun Rubella virüsüne karşı ürettiği antikorları tespit ederek, kişinin yakın zamanda enfeksiyon geçirip geçirmediğini veya bağışıklık kazanıp kazanmadığını gösterir .
Rubella enfeksiyonunun seyrini kısaltan veya iyileştiren özel bir tedavi bulunmamaktadır . Tedavi genellikle semptomları hafifletmeye yönelik destekleyici bakımı içerir . Bu kapsamda istirahat, ateş düşürücü ve ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir . Hastalığın bulaşmasını önlemek amacıyla, enfekte kişilerin özellikle hamile kadınlardan izole edilmesi önerilir .
Korunma: Rubella Aşısı
Rubella'dan korunmanın en etkili yolu aşılamadır . Rubella aşısı, genellikle Kızamık-Kabakulak-Kızamıkçık (KKK) aşısının bir parçası olarak uygulanır . Ülkemizde çocuklara ilk doz KKK aşısı 12-15. aylar arasında, ikinci doz ise 4-6 yaşları arasında veya ilköğretim 1. sınıfta yapılır . Tek doz aşı ile yaklaşık %95 oranında bağışıklık sağlanır ve genellikle ömür boyu koruyuculuk kazanılır . Hamilelik planlayan ve daha önce aşı olmamış veya hastalığı geçirmemiş kadınların gebelik öncesinde aşılanması büyük önem taşır .