Herpes Nedir?
Herpes, halk arasında “uçuk” olarak da bilinen, Herpes Simpleks Virüsü (HSV) adı verilen bir virüsün neden olduğu bulaşıcı bir enfeksiyon hastalığıdır. Bu virüs, vücuda bir kez girdikten sonra sinir hücrelerinde pasif (uyku) halde ömür boyu kalır. Bağışıklık sisteminin zayıflaması, stres, ateşli hastalıklar, güneşe maruz kalma veya hormonal değişiklikler gibi tetikleyici faktörlerle yeniden aktif hale geçerek uçuk lezyonlarının tekrarlamasına neden olabilir.
Herpes Virüsü Türleri
Herpes Simpleks Virüsü'nün başlıca iki tipi bulunur:
- HSV-1 (Herpes Simpleks Virüsü Tip 1): Genellikle ağız, dudak ve burun çevresinde, yani oral bölgede uçuklara neden olur. Öpüşme, aynı bardaktan su içme gibi doğrudan temas yoluyla bulaşır.
- HSV-2 (Herpes Simpleks Virüsü Tip 2): Çoğunlukla genital bölgede enfeksiyonlara yol açar ve cinsel yolla bulaşır. Ancak, HSV-1 de oral yolla cinsel ilişki sırasında genital herpese neden olabilir.
Belirtileri Nelerdir?
Herpes enfeksiyonunun belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve bazı kişilerde hiçbir belirti görülmeyebilir. Ancak tipik belirtiler şunlardır:
- Ciltte veya mukozalarda (ağız, genital bölge) içi sıvı dolu küçük kabarcıklar ve yaralar.
- Kaşıntı, yanma veya karıncalanma hissi.
- Ağrı ve hassasiyet.
- İlk enfeksiyon sırasında ateş, baş ağrısı ve lenf bezlerinde şişme.
Kabarcıklar zamanla patlayarak yara haline gelir ve ardından kabuklanarak iyileşir.
Nasıl Bulaşır?
Herpes virüsü oldukça bulaşıcıdır ve enfekte kişinin vücut sıvıları veya lezyonlarıyla doğrudan temas yoluyla yayılır. Başlıca bulaşma yolları şunlardır:
- Cilt teması (öpüşme gibi).
- Cinsel temas (vajinal, anal veya oral seks).
- Ortak eşyaların (havlu, bardak gibi) kullanılması.
- Doğum sırasında anneden bebeğe geçiş (yenidoğan herpesi).
Virüs, belirtiler mevcut olmadığında bile bulaşabilir, ancak yaraların aktif olduğu dönem en bulaşıcı zamandır.
Tedavisi ve Korunma Yolları
Herpes virüsünün tam bir tedavisi mümkün değildir; virüs vücutta kalıcıdır. Ancak antiviral ilaçlar ve kremler, semptomların şiddetini azaltmaya, iyileşme sürecini hızlandırmaya ve salgınların sıklığını düşürmeye yardımcı olabilir. Ağrı kesiciler de semptomatik rahatlama sağlayabilir.
Herpes virüsünden korunmak için alınabilecek önlemler şunlardır:
- Aktif lezyonlar varken temastan kaçınmak.
- Cinsel ilişkide kondom kullanmak (genital herpes için).
- Kişisel hijyen kurallarına dikkat etmek ve elleri düzenli yıkamak.
- Ortak eşyaları paylaşmaktan kaçınmak.
- Bağışıklık sistemini güçlü tutmak.