VAR Açılımı Nedir?

VAR Nedir ve Açılımı Ne Anlama Gelir?

Futbol dünyasında son yılların en önemli teknolojik yeniliklerinden biri olan VAR, İngilizce “Video Assistant Referee” kelimelerinin kısaltmasıdır. Türkçe karşılığı ise “Video Yardımcı Hakem” sistemidir. Bu sistem, futbol maçlarında baş hakemin saha içinde verdiği kritik kararların doğruluğunu artırmak ve olası “açık hataları” en aza indirmek amacıyla geliştirilmiştir.

VAR Sistemi Nasıl Çalışır?

VAR sistemi, maçın seyrini değiştirebilecek önemli olaylarda devreye girer ve bir ekip tarafından yönetilir. Bu ekip genellikle bir ana VAR, bir yardımcı VAR ve bir tekrar operatöründen oluşur. Ekip, stadyum dışında özel bir video operasyon odasında bulunur ve maçı farklı kamera açılarından gerçek zamanlı olarak izler.

VAR ekibi, maç sırasında aşağıdaki dört tür kararı otomatik olarak kontrol eder ve potansiyel bir bariz hata veya gözden kaçan ciddi bir olay olup olmadığını değerlendirir:

• Goller ve Öncesindeki İhlaller: Golün geçerliliğini etkileyebilecek faul, ofsayt gibi durumlar.
• Penaltı Kararları: Verilen veya verilmeyen penaltı pozisyonlarında açık bir hata olup olmadığı.
• Doğrudan Kırmızı Kartlar: Ciddi fauller veya tehlikeli oyunlar sonucunda verilen veya verilmeyen doğrudan kırmızı kartlar.
• Yanlış Oyuncuya Kart Verilmesi: Hakemin ihlal yapan oyuncu yerine yanlış bir oyuncuya kart göstermesi durumu.

Eğer VAR ekibi, incelenen bir pozisyonda “açık bir hata” yapıldığına karar verirse, kulaklık aracılığıyla baş hakemi bilgilendirir. Baş hakemin bu durumda üç seçeneği vardır:

1. VAR'ın tavsiyesine dayanarak kararını hemen değiştirebilir.
2. İlk kararına bağlı kalabilir.
3. Olayı saha kenarındaki bir monitörde (On-Field Review - OFR) kendisi inceleyerek nihai kararını verebilir.

Unutulmamalıdır ki, VAR sistemi sadece bariz hataları düzeltmek için kullanılır ve nihai karar her zaman baş hakeme aittir.

VAR Sisteminin Amacı ve Tarihçesi

VAR sisteminin temel amacı, futbolun adaletli bir oyun olarak kalmasını sağlamak, hakemlerin hata yapma olasılığını minimuma indirmek ve maç sonuçlarının daha objektif olmasını sağlamaktır. Sistem, 2010 yılında 'Hakemlik 2.0' projesi kapsamında tasarlanmış ve ilk kez 2018 FIFA Dünya Kupası'nda resmi olarak kullanıma sunulmuştur. Türkiye'de ise 2018-2019 futbol sezonundan itibaren Süper Lig'de uygulanmaya başlanmıştır.

Her ne kadar oyunun akışını kesintiye uğratması gibi eleştiriler alsa da, VAR sistemi futbolun daha adil ve şeffaf bir hale gelmesine önemli katkılar sağlamaktadır.