Kurum Geçici Vergi Nedir?
Kurum geçici vergi, diğer adıyla peşin vergi, kurumlar vergisi mükelleflerinin cari vergilendirme döneminin kurumlar vergisine mahsuben, üçer aylık kazançları üzerinden hesaplanarak ödenen bir vergi uygulamasıdır. Bu sistem, şirketlerin yıl sonunda karşılaşacakları yüksek vergi yükünü yıl içine yayarak nakit akışlarını daha etkin yönetmelerine olanak tanır. Aynı zamanda devletin de yıl boyunca düzenli vergi geliri elde etmesini sağlar.
Kimler Kurum Geçici Vergi Öder?
Gerçek usulde vergilendirilen ticari kazanç sahipleri, serbest meslek erbabı ve kurumlar vergisi mükellefleri kurum geçici vergi ödemekle yükümlüdür. Ancak bazı durumlar bu yükümlülüğün dışında kalır:
- Tasfiye halindeki kurumlar vergisi mükellefleri tasfiye dönemlerinde geçici vergi ödemezler.
- Basit usulde vergilendirilen gelir vergisi mükellefleri geçici vergi mükellefi değildir.
- Yıllara sari (uzun süreli) inşaat ve onarma işi yapanlar, bu işlerden elde ettikleri kazançlar için geçici vergi ödemezler.
Kurum Geçici Vergi Nasıl Hesaplanır ve Oranları Nelerdir?
Kurum geçici vergi, mükelleflerin üçer aylık dönemler itibarıyla elde ettikleri safi kurum kazançları üzerinden hesaplanır. Hesaplanan geçici vergiden, varsa aynı hesap dönemiyle ilgili olarak daha önce ödenmiş geçici vergiler ve tevkifat yoluyla ödenmiş vergiler mahsup edilir.
2025 yılı itibarıyla genel kurum geçici vergi oranı %25 olarak belirlenmiştir. Ancak bankalar, finansal kiralama şirketleri, faktoring firmaları, elektronik ödeme sistemleri şirketleri, sermaye piyasası kurumları ve sigorta şirketleri gibi finans ve sigorta sektöründe faaliyet gösteren şirketler için bu oran %30 olarak uygulanır.
Beyan ve Ödeme Dönemleri
Kurum geçici vergi beyannameleri, üçer aylık dönemler halinde düzenlenir ve ilgili dönemi takip eden ikinci ayın 14. günü akşamına kadar beyan edilir. Ödemesi ise aynı ayın 17. günü akşamına kadar yapılır. Dönemler ve süreleri şöyledir:
- 1. Dönem (Ocak-Şubat-Mart): 14 Mayıs akşamına kadar beyan edilir, 17 Mayıs akşamına kadar ödenir.
- 2. Dönem (Nisan-Mayıs-Haziran): 14 Ağustos akşamına kadar beyan edilir, 17 Ağustos akşamına kadar ödenir.
- 3. Dönem (Temmuz-Ağustos-Eylül): 14 Kasım akşamına kadar beyan edilir, 17 Kasım akşamına kadar ödenir.
- 4. Dönem (Ekim-Kasım-Aralık): 14 Şubat akşamına kadar beyan edilir, 17 Şubat akşamına kadar ödenir.
Yıl içinde ödenen geçici vergiler, yıl sonunda hesaplanan toplam kurumlar vergisinden mahsup edilir. Eğer ödenen geçici vergi tutarı, nihai kurumlar vergisinden fazla ise, fazla ödenen tutar iade edilebilir veya diğer vergi borçlarına mahsup edilebilir.