Anjiyo, tıbbi literatürde genellikle koroner anjiyografi olarak bilinen, kalp damarlarının incelenmesi işlemidir. Ancak bu terim, vücuttaki diğer damarların incelenmesi için de kullanılabilir. Temel olarak anjiyo, damarların içine özel bir boya maddesi verilerek röntgen görüntüleri aracılığıyla damarların yapısının ve kan akışının detaylı bir şekilde görüntülenmesidir. Bu sayede damarlarda meydana gelen daralmalar, tıkanıklıklar, pıhtılar veya anevrizmalar (damar genişlemeleri) gibi sorunlar teşhis edilebilir.
Anjiyo Neden Yapılır?
Anjiyo, çeşitli kalp ve damar hastalıklarının teşhisinde kritik bir rol oynar. En sık yapıldığı durumlar şunlardır:
- Koroner Arter Hastalığı: Kalp kasını besleyen koroner arterlerdeki daralma veya tıkanıklıkları belirlemek için yapılır. Bu durum, göğüs ağrısı (anjina pektoris) veya kalp krizi gibi belirtilere yol açabilir.
- Doğuştan Gelen Kalp Hastalıkları: Kalpteki yapısal bozuklukları veya damarlardaki anormal bağlantıları tespit etmek için kullanılabilir.
- Periferik Arter Hastalığı: Bacaklar, kollar veya beyin gibi vücudun diğer bölgelerindeki damarlarda meydana gelen daralmaları veya tıkanıklıkları teşhis etmek için de anjiyo yapılabilir.
- Valvüler Kalp Hastalıkları: Kalp kapakçıklarındaki sorunların damarlara etkisini değerlendirmek amacıyla yapılabilir.
- Kalp Krizinin Teşhisi ve Tedavisi: Kalp krizi geçiren hastalarda, tıkanıklığın yerini ve derecesini belirlemek ve aynı anda tedavi uygulamak için acil anjiyo yapılabilir.
Anjiyo Nasıl Yapılır?
Anjiyo işlemi genellikle lokal anestezi altında yapılır ve hastanın bilinci açıktır. İşlem genellikle kasıktan (femoral arter) veya koldan (brakial arter) bir damara girilerek gerçekleştirilir. İşlem adımları şu şekildedir:
- Kateter Yerleştirilmesi: İşlem yapılacak damara ince, esnek bir tüp olan kateter yerleştirilir.
- Boya Maddesinin Verilmesi: Kateter aracılığıyla damarların içine iyot bazlı bir kontrast madde (boya) verilir. Bu madde, röntgen ışınlarını tutarak damarların görünür olmasını sağlar.
- Görüntüleme: Özel bir röntgen cihazı (floroskopi) kullanılarak damarların iç yapısı ve boyanın akışı görüntülenir. Bu görüntüler sürekli olarak kaydedilir.
- Değerlendirme: Elde edilen görüntüler, damarlardaki daralma veya tıkanıklıkların yeri, boyutu ve ciddiyeti hakkında doktorlara bilgi verir.
Anjiyo işlemi sırasında, eğer bir daralma veya tıkanıklık tespit edilirse, aynı seansta balon anjiyoplasti ve stent yerleştirme gibi tedavi yöntemleri de uygulanabilir. Balon anjiyoplasti, daralmış damarı genişletmek için balonun şişirilmesi işlemidir. Stent ise damarın açık kalmasını sağlamak için yerleştirilen küçük bir metal tüptür.
Anjiyo Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Anjiyo sonrası hastanın durumu genellikle kısa sürede normale döner. İşlem yapılan bölgede hafif bir ağrı veya morarma olabilir. Doktorun önerdiği şekilde dinlenmek ve bol sıvı tüketmek önemlidir. İşlem sonrası herhangi bir olağandışı belirti (şiddetli ağrı, kanama, ateş gibi) durumunda derhal tıbbi yardım alınmalıdır.
Anjiyo, kalp ve damar sağlığının korunması ve erken teşhis edilmesi açısından modern tıbbın sunduğu önemli bir imkandır. Bu sayede birçok ciddi kalp ve damar hastalığının önüne geçilebilir veya etkileri azaltılabilir.