Stent Nedir?
Stent, vücuttaki daralmış veya tıkanmış damarları ya da kanalları açık tutmak amacıyla kullanılan, genellikle metal veya polimerden yapılmış, küçük, boru şeklinde bir tıbbi cihazdır. Bu cihazlar, damarın iç yüzeyine yerleştirildikten sonra genişletilerek damarın açık kalmasını sağlar ve kan akışını düzene sokar. Stentler, krom, kobalt, platin gibi metallerden veya biyoteknolojik materyallerden üretilebilir.
Stent Neden Takılır?
Stent takılmasının temel amacı, daralmış veya tıkanmış damarlardaki kan akışını iyileştirmektir. Bu durum genellikle ateroskleroz adı verilen, damar duvarlarında plak birikimi sonucu oluşan daralmalar nedeniyle ortaya çıkar. Stentler, aşağıdaki durumların tedavisinde yaygın olarak kullanılır:
- Koroner Arter Hastalığı: Kalbi besleyen atardamarlardaki (koroner arterler) daralmaları veya tıkanıklıkları açarak kalp krizi riskini azaltır ve göğüs ağrısı (anjina) gibi şikayetleri hafifletir.
- Periferik Arter Hastalığı: Bacaklardaki damar daralmalarını gidererek kan akışını iyileştirir.
- Karotis Arter Hastalığı: Beyne kan taşıyan şah damarlarındaki darlıkları açarak inme riskini azaltır.
- Böbrek Arter Hastalığı: Böbreklere kan taşıyan atardamarlardaki darlıkları tedavi ederek hipertansiyonu kontrol altına alır ve böbrek fonksiyonlarını korur.
- Diğer Kanallar: Safra yolları, yemek borusu ve idrar yolları gibi vücudun diğer kanallarındaki tıkanıklıkları açmak için de kullanılabilir.
Stent Nasıl Takılır?
Stent takma işlemi genellikle anjiyoplasti veya balon anjiyoplasti adı verilen minimal invaziv bir prosedürle gerçekleştirilir. İşlem genellikle lokal anestezi altında, kasık veya el bileğindeki bir damardan girilerek yapılır.
- Öncelikle, anjiyografi ile daralmanın yeri ve derecesi belirlenir.
- İnce, esnek bir kateter damar içine ilerletilerek tıkanıklık bölgesine ulaştırılır.
- Tıkanan bölgeye bir balon kateter yerleştirilir ve balon şişirilerek damardaki daralma açılır.
- Balon indirildikten sonra, stent adı verilen metal tüp, kateterin içine yerleştirilir ve daralmış bölgeye doğru itilerek damar içine yerleştirilir.
- Stent, balonla genişletildikten sonra damar duvarına oturur ve damarın açık kalmasını sağlar. Balon indirilir ve kateterle birlikte damardan çıkarılır.
Stent Çeşitleri Nelerdir?
Stentler, yapılarına ve işlevlerine göre farklı türlere ayrılır:
- Çıplak Metal Stentler (BMS): Sadece metal yapıdan oluşan stentlerdir.
- İlaç Salınımlı Stentler (DES): Metal iskeletin üzerinde, damar duvarında yeniden daralma riskini azaltan özel bir ilaç kaplaması bulunur. Bu ilaçlar, damar hücrelerinin aşırı çoğalmasını engelleyerek stentin içinde tekrar daralma oluşumunu minimize eder.
- Biyoemilebilir (Eriyebilen) Stentler: Zamanla vücut tarafından emilen ve kalıcı bir yabancı madde bırakmayan stentlerdir.
Stent Takılmasının Faydaları ve Riskleri
Stent takılması, hastaların şikayetlerini hızla gidermesi, kalp krizi riskini azaltması ve yaşam kalitesini artırması gibi önemli faydalar sunar. Ancak her tıbbi prosedürde olduğu gibi, stent takılmasında da bazı riskler mevcuttur. Bunlar arasında işlem bölgesinde kanama veya morarma, enfeksiyon, alerjik reaksiyonlar, stentin içine pıhtı atması (stent trombozu) ve damarın yeniden daralması (restenoz) sayılabilir. Doktorlar, bu riskleri en aza indirmek için gerekli önlemleri alır ve hastaları bilgilendirir.