Baker kisti, diz ekleminin arkasında, popliteal fossa adı verilen bölgede meydana gelen, içi sinovyal sıvı dolu bir keseciktir. Tıpta "popliteal kist" veya "sinovyal kist" olarak da adlandırılır. Bu kistler, diz ekleminde sürtünmeyi azaltmaya yardımcı olan kaygan sinovyal sıvının aşırı üretimi ve birikmesi sonucu oluşur. Baker kistleri genellikle iyi huyludur ve gerçek bir tümör değildir.
Baker Kisti Neden Oluşur?
Baker kistleri genellikle diz eklemindeki başka bir sorunun sonucunda ortaya çıkar. Diz ekleminde aşırı sıvı üretimine yol açan durumlar, bu sıvının diz arkasında birikerek kist oluşturmasına neden olur. Başlıca nedenler şunlardır:
- Menisküs Yırtıkları: Menisküs yırtıkları sonrası eklem içi diz sıvısı, yırtık bölgeden diz arkasına kaçarak birikebilir ve kist oluşumuna yol açabilir.
- Artrit ve İltihaplı Romatizmal Hastalıklar: Osteoartrit (kireçlenme) ve romatoid artrit gibi iltihaplı eklem hastalıkları, dizde kronik iltihaplanma ve sürekli sıvı üretimi ile Baker kisti oluşumuna neden olabilir.
- Eklem Travmaları ve Zedelenmeler: Diz bölgesindeki bağ, menisküs veya kıkırdak hasarları, eklemde sıvı birikimine neden olarak Baker kisti oluşumunu tetikleyebilir.
Baker Kisti Belirtileri Nelerdir?
Bazı kişilerde Baker kisti herhangi bir belirtiye neden olmayabilir. Ancak kist büyüdükçe veya iltihaplandıkça çeşitli şikayetler ortaya çıkabilir:
- Diz arkasında şişlik, dolgunluk veya yumru hissi.
- Diz ağrısı, özellikle hareketle artan ağrı.
- Dizde sertlik ve hareket kısıtlılığı, dizi tam bükememe veya düzleştirememe.
- Kistin baldır kaslarına kadar uzanması.
Şişlik, hasta ayakta durduğunda veya bacakları gergin olduğunda daha belirgin hale gelebilir.
Tanı ve Tedavi Yöntemleri
Baker kisti tanısı genellikle fizik muayene ile konulabilir. Ancak, kistin boyutunu, içeriğini ve altında yatan nedeni belirlemek için ultrason veya MR görüntüleme gibi yöntemlere başvurulabilir. Bu görüntüleme yöntemleri aynı zamanda kan pıhtısı veya tümör gibi daha ciddi durumların dışlanmasına da yardımcı olur.
Baker kisti tedavisi genellikle altta yatan nedenin tedavisine odaklanır. Çoğu durumda cerrahi olmayan yöntemler tercih edilir:
- Dinlenme ve Buz Uygulaması: Şişliği ve ağrıyı azaltmak için dinlenme, buz uygulaması, bandaj ve bacağı yüksekte tutma önerilebilir.
- İlaç Tedavisi: Ağrı ve iltihabı kontrol altına almak için ağrı kesiciler ve anti-inflamatuar ilaçlar kullanılabilir.
- Fizik Tedavisi ve Egzersizler: Diz ekleminin güçlendirilmesi ve hareket aralığının artırılması için fizik tedavi programları uygulanabilir.
- Kist Aspirasyonu: Büyük ve ağrılı kistlerde, kist içindeki sıvının boşaltılması (aspirasyon) yapılabilir.
Baker kistleri bazı vakalarda kendiliğinden geçebilir. Ancak, semptomatik hale gelen veya büyüyen kistler için tedavi gerekebilir. Çok nadiren, konservatif tedavilere yanıt vermeyen veya tekrarlayan kistler için cerrahi müdahale düşünülebilir.
Olası Komplikasyonlar
Baker kistleri genellikle tehlikeli değildir. Ancak, tedavi edilmezse kist büyüyebilir ve patlayabilir. Kistin patlaması durumunda, içindeki sıvı baldıra doğru sızarak şiddetli ağrıya, şişliğe ve kızarıklığa neden olabilir. Bu belirtiler, bacakta kan pıhtısı (derin ven trombozu) belirtilerine benzerlik gösterebileceğinden, acil tıbbi değerlendirme önemlidir.