Büyük tansiyon, halk arasında yüksek tansiyon olarak da bilinen hipertansiyonun bir diğer adıdır. Tıbbi olarak kan basıncının normal değerlerin üzerine çıkması durumunu ifade eder. Kan basıncı, kalbin kanı vücuda pompalaması sırasında atardamarların duvarlarına uyguladığı kuvvettir. Bu basınç, iki ana değerle ölçülür: sistolik (büyük) ve diyastolik (küçük) tansiyon.


Sistolik ve Diyastolik Tansiyon

Sistolik tansiyon (büyük tansiyon): Kalp kasıldığında, yani kanı vücuda pompaladığında atardamarlarda oluşan en yüksek basınç değeridir. Bu, genellikle üstteki rakam olarak ifade edilir (örneğin, 120/80 mmHg'de 120).

Diyastolik tansiyon (küçük tansiyon): Kalp gevşediğinde, yani yeniden kanla dolduğunda atardamarlarda oluşan en düşük basınç değeridir. Bu da genellikle alttaki rakam olarak ifade edilir (örneğin, 120/80 mmHg'de 80).

Normal kan basıncı genellikle 120/80 mmHg'nin altı olarak kabul edilir. Ancak bu değerler kişiden kişiye, yaşa, aktivite düzeyine ve diğer faktörlere göre değişiklik gösterebilir. Hipertansiyon teşhisi, genellikle tekrarlanan ölçümlerde kan basıncının sürekli olarak yüksek çıkmasıyla konulur.


Hipertansiyon Neden Önemlidir?

Hipertansiyon, genellikle belirti vermeyen sinsi bir hastalıktır. Bu nedenle "sessiz katil" olarak da adlandırılır. Uzun süre tedavi edilmediğinde veya kontrol altına alınmadığında, vücuttaki birçok organa zarar verebilir. Bu zararların başında şunlar gelir:

  • Kalp Hastalıkları: Yüksek tansiyon, kalbin daha fazla çalışmasına neden olarak zamanla kalp kasının kalınlaşmasına ve zayıflamasına yol açabilir. Bu durum kalp yetmezliği, kalp krizi ve anjina gibi sorunlara neden olabilir.
  • Felç (İnme): Beyne giden damarlarda oluşan yüksek basınç, bu damarların yırtılmasına veya tıkanmasına neden olarak felce yol açabilir.
  • Böbrek Hastalıkları: Böbreklerdeki küçük kan damarları yüksek basınca dayanamayarak hasar görebilir, bu da böbrek fonksiyonlarının bozulmasına ve böbrek yetmezliğine yol açabilir.
  • Göz Hasarı: Gözdeki ince kan damarları da yüksek tansiyondan etkilenebilir, bu da görme kaybına neden olabilecek retinopati gibi durumlara yol açabilir.
  • Damar Sertliği (Ateroskleroz): Yüksek tansiyon, atardamarların iç yüzeyinde plak birikimini hızlandırarak damarların sertleşmesine ve daralmasına neden olur.

Hipertansiyonun Nedenleri

Hipertansiyonun büyük çoğunluğu, belirli bir nedeni olmayan "esansiyel hipertansiyon"dur. Ancak bazı risk faktörleri bu durumu tetikleyebilir veya kötüleştirebilir:

  • Ailede yüksek tansiyon öyküsü
  • Yaşlanma
  • Obezite
  • Fiziksel aktivite eksikliği
  • Sağlıksız beslenme (tuzlu gıdalar, doymuş yağlar)
  • Alkol ve sigara kullanımı
  • Kronik stres
  • Bazı böbrek veya tiroid hastalıkları gibi altta yatan tıbbi durumlar

Sonuç

Büyük tansiyon, yani hipertansiyon, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen önemli bir durumdur. Düzenli tansiyon ölçümü yaptırmak, sağlıklı yaşam tarzı seçimleri yapmak ve doktor tavsiyelerine uymak, hipertansiyonun önlenmesi ve kontrol altına alınması için hayati önem taşır. Unutmayın, erken teşhis ve tedavi, olası komplikasyonları büyük ölçüde azaltabilir.