Hidradenitis Süpürativa Nedir?
Hidradenitis Süpürativa (HS), halk arasında “köpek memesi hastalığı” veya “ters akne” olarak da bilinen, kıl köklerinin iltihaplanması sonucu ortaya çıkan kronik, ağrılı bir cilt rahatsızlığıdır . Bu durum, özellikle ter bezlerinin yoğun olduğu ve cildin birbirine sürtündüğü bölgelerde, yani koltuk altları, kasıklar, kalçalar, anogenital bölge ve meme altlarında tekrarlayan nodüller, apseler ve yara izleriyle karakterizedir . Genellikle ergenlik dönemi ve sonrasında ortaya çıkarak uzun yıllar boyunca devam edebilir .
Belirtileri Nelerdir?
HS'nin belirtileri kişiden kişiye ve hastalığın yaygınlığına bağlı olarak hafiften çok şiddetliye kadar değişebilir . Hastalık genellikle şu belirtilerle kendini gösterir:
- Ağrılı Nodüller ve Apseler: Cilt altında oluşan, kırmızı, şiş ve sert, bezelye büyüklüğünde veya daha büyük olabilen ağrılı şişliklerdir . Bu nodüller zamanla büyüyebilir, patlayabilir ve kötü kokulu irin akıtabilir .
- Sinüs Traktları (Tüneller): Tekrarlayan lezyonlar iyileşirken cilt altında tünel benzeri kanallar oluşturabilir . Bu tüneller yüzeye açılabilir ve akıntı yapabilir.
- Yara İzleri: İyileşen lezyonlar geride kalıcı yara izleri (skarlar) bırakır . Şiddetli vakalarda bu izler ciltte kısalmalara ve işlev kaybına neden olabilir .
- Siyah Noktalar: Küçük, çukurlaşmış cilt bölgelerinde siyah noktalar görülebilir .
Aktif olduğu dönemlerde ağrı, akıntı ve koku gibi semptomlar hastaların günlük yaşam kalitesini ciddi oranda etkileyebilir .
Nedenleri ve Risk Faktörleri
Hidradenitis Süpürativa'nın kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, kıl foliküllerinin tıkanması ve iltihaplanmasıyla geliştiği düşünülmektedir . Hastalığın gelişiminde rol oynayan bazı faktörler şunlardır:
- Genetik Yatkınlık: Aile geçmişinde HS olan bireylerde hastalık gelişme riski daha yüksektir; vakaların yaklaşık üçte birinde aile öyküsü bulunur .
- Hormonal Faktörler: Ergenlik sonrası başlaması, kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülmesi ve hormonal değişikliklerin semptomları artırabilmesi hormonal etkileşimi düşündürmektedir .
- Sigara Kullanımı: Sigara içmek, hastalığın seyrini olumsuz etkileyen önemli bir risk faktörüdür .
- Obezite: Aşırı kilolu olmak, HS riskini artırır ve semptomları kötüleştirebilir .
- Diyet: Yüksek glisemik indeksli gıdalarla beslenme ve süt ürünleri tüketimi bazı kişilerde semptomları kötüleştirebilir .
HS bulaşıcı bir hastalık değildir ve kötü hijyenle ilişkili değildir .
Tanı ve Tedavi Yaklaşımları
Hidradenitis Süpürativa tanısı genellikle klinik belirtiler, cilt görünümü ve hastanın öyküsü ile konulur . Erken teşhis ve tedavi, ağrı gibi şikayetlerin azalmasına, akıntı ve koku gibi rahatsız edici semptomların hafiflemesine ve hastalığın ilerlemesinin önlenmesine yardımcı olabilir .
HS'nin şu an için kesin bir tedavisi bulunmamaktadır . Ancak, semptomları yönetmek, atak sıklığını azaltmak ve hastalığın ilerlemesini durdurmak için çeşitli tedavi yöntemleri mevcuttur . Tedavi seçenekleri arasında şunlar yer alabilir:
- İlaç Tedavileri: Antibiyotikler (topikal veya sistemik), iltihap giderici ilaçlar, biyolojik tedaviler ve bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar kullanılabilir .
- Cerrahi Müdahaleler: Apselerin boşaltılması, tünellerin açılması (unroofing) veya etkilenen cilt bölgesinin tamamen çıkarılması gibi cerrahi yöntemler uygulanabilir .
- Lazer Tedavisi: Karbondioksit lazer, lezyonların giderilmesinde etkili olabilir .
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Kilo yönetimi, sigarayı bırakma, uygun cilt bakımı (antiseptik yıkamalar), bol ve sürtünmeyen giysiler giyme ve bazı diyet değişiklikleri semptomların hafifletilmesine yardımcı olabilir .
Hidradenitis Süpürativa, yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilen kronik bir durum olduğundan, multidisipliner bir yaklaşımla yönetilmesi önemlidir .