Behçet hastalığı, vücudun çeşitli bölgelerinde iltihaplanmaya neden olan, kronik ve sistemik bir hastalıktır. Adını, hastalığı ilk kez 1937 yılında detaylı olarak tanımlayan Türk dermatolog Hulusi Behçet'ten almıştır. Bu hastalık, kan damarlarının iltihaplanması (vaskülit) ile karakterizedir ve bu durum, vücudun farklı organlarında çeşitli belirtilere yol açabilir.
Behçet Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Behçet hastalığının en belirgin ve sık görülen belirtileri şunlardır:
- Ağız Yaraları (Aftöz Stomatit): Hastalığın en erken ve en yaygın belirtisidir. Genellikle tekrarlayan, ağrılı, yuvarlak veya oval şekilli yaralar şeklinde görülür. Dudaklarda, dilde, yanakların iç kısmında ve boğazda oluşabilirler. Bu yaralar genellikle 1-3 hafta içinde iyileşir ancak tekrar edebilir.
- Cilt Lezyonları: Ciltte çeşitli lezyonlar görülebilir. Bunlar arasında akne benzeri döküntüler, eritema nodozum (ağrılı, kırmızı, kabarık lezyonlar) ve papülopüstüler lezyonlar (sivilce benzeri iltihaplı kabarcıklar) bulunur.
- Göz İltihabı (Üveit): Gözlerde iltihaplanma, Behçet hastalığının ciddi komplikasyonlarından biridir. Üveit, gözün ortasındaki uvea tabakasının iltihaplanmasıdır. Belirtileri arasında gözde kızarıklık, ağrı, ışığa hassasiyet ve bulanık görme yer alır. Tedavi edilmediğinde kalıcı görme kaybına yol açabilir.
- Genital Yaralar: Ağız yaralarına benzer şekilde, genital bölgede de ağrılı yaralar oluşabilir. Bu yaralar genellikle skrotumda (erkeklerde) veya vulvada (kadınlarda) görülür ve iyileşirken iz bırakabilir.
- Eklem Ağrısı ve Şişliği (Artrit): Hastaların bir kısmında eklemlerde ağrı, şişlik ve sertlik görülebilir. Genellikle büyük eklemleri (diz, dirsek, ayak bileği) etkiler ve geçici olabilir.
- Damar Problemleri (Vaskülit): Behçet hastalığı, vücuttaki tüm kan damarlarını etkileyebilir. Bu durum, damarlarda pıhtı oluşumuna (tromboz) veya damar duvarlarında iltihaplanmaya (anevrizma) yol açabilir. Bu komplikasyonlar, beyin, akciğerler veya diğer organlarda ciddi sorunlara neden olabilir.
- Sinir Sistemi Tutulumu (Nöro-Behçet): Hastalığın sinir sistemini etkilemesi durumunda baş ağrısı, ateş, denge kaybı, felç benzeri belirtiler ve bilişsel fonksiyonlarda değişiklikler görülebilir.
Behçet Hastalığının Nedenleri
Behçet hastalığının kesin nedeni bilinmemektedir. Ancak, genetik yatkınlık ve çevresel tetikleyicilerin bir kombinasyonunun hastalığın gelişiminde rol oynadığı düşünülmektedir. Bazı genetik faktörlerin, özellikle HLA-B51 geninin, hastalığın ortaya çıkma riskini artırdığı bilinmektedir. Ayrıca, enfeksiyonlar (örneğin, Streptococcus türü bakteriler) veya diğer çevresel etkenlerin bağışıklık sistemini tetikleyerek hastalığı başlatabileceği öne sürülmektedir.
Teşhis ve Tedavi
Behçet hastalığının teşhisi, belirli bir tanı testi olmaması nedeniyle genellikle hastanın belirtileri, fizik muayene bulguları ve tekrarlayan atakların öyküsüne dayanır. Doktorlar, hastalığın diğer olası nedenlerini dışlamak için çeşitli testler isteyebilirler. Behçet hastalığı kronik bir hastalık olduğundan, tedavinin amacı belirtileri kontrol altına almak, atakları önlemek ve organ hasarını en aza indirmektir. Tedavi, hastalığın şiddetine ve etkilenen organlara göre kişiye özel olarak planlanır. İltihabı azaltmak için kortikosteroidler, immünosupresif ilaçlar ve biyolojik ajanlar kullanılabilir. Ağız ve genital yaralar için topikal tedaviler de önerilebilir.
Erken teşhis ve uygun tedavi ile Behçet hastalığı olan birçok kişi, normal veya normale yakın bir yaşam sürdürebilir. Hastalığın yönetimi için düzenli doktor kontrolleri ve tedaviye uyum büyük önem taşır.