Katarakt Nedir?
Katarakt, gözün içinde bulunan ve normalde şeffaf olan doğal merceğin (lensin) saydamlığını yitirerek bulanık veya opak bir görünüm alması durumudur. Bu bulanıklaşma, ışığın retinaya net bir şekilde ulaşmasını engeller ve görme kalitesinde düşüşe neden olur. Halk arasında 'göze perde inmesi' olarak da bilinen katarakt, dünya genelinde körlüğe yol açan en yaygın nedenlerden biridir.
Katarakt Neden Oluşur?
Kataraktın en sık görülen nedeni yaşlanmadır. Yaş ilerledikçe göz merceğindeki proteinlerin yapısı bozulur ve mercek saydamlığını kaybeder. Ancak katarakt oluşumuna yol açan başka faktörler de bulunmaktadır:
- Yaşlanma: En yaygın nedendir.
- Ultraviyole (UV) Işınları: Güneşe aşırı maruz kalma riski artırır.
- Diyabet: Şeker hastalığı katarakt gelişimini hızlandırabilir.
- Göz Yaralanmaları: Göze alınan darbeler travmatik katarakta neden olabilir.
- Bazı İlaçlar: Özellikle uzun süreli kortizon (steroid) kullanımı riski artırır.
- Genetik Faktörler: Ailede katarakt öyküsü bulunması.
- Diğer Göz Hastalıkları: Üveit (göz içi iltihabı) gibi durumlar.
- Yaşam Tarzı Faktörleri: Sigara ve alkol tüketimi.
- Doğumsal Katarakt: Bazı bebekler kataraktla doğabilir.
Katarakt Belirtileri Nelerdir?
Katarakt genellikle yavaş ilerler ve başlangıçta belirgin semptomlar göstermeyebilir. Ancak zamanla aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:
- Bulanık, puslu veya dumanlı görme hissi.
- Renklerin soluk veya sararmış görünmesi.
- Işığa karşı hassasiyet, parlama ve ışıkların etrafında haleler görme.
- Gece görüşünde zorluk, özellikle araç kullanırken.
- Gözlük numarasının sık sık değişmesi.
- Tek gözde çift görme.
- Okuma veya yakın işler için daha fazla ışık ihtiyacı.
Katarakt Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kataraktın ilaçla veya gözlükle tedavisi mümkün değildir; tek ve kesin çözüm cerrahi müdahaledir. Katarakt ameliyatı, bulanıklaşan doğal göz merceğinin çıkarılarak yerine yapay, şeffaf bir göz içi merceğinin (intraoküler lens - IOL) yerleştirilmesi işlemidir.
Günümüzde en yaygın kullanılan yöntemlerden biri fakoemülsifikasyon (fako) tekniğidir. Bu yöntemde, gözde küçük bir kesi açılarak ultrasonik dalgalar yardımıyla kataraktlı mercek parçalanır ve emilerek dışarı alınır. Ardından, hastanın ihtiyacına uygun (monofokal, multifokal veya EDOF gibi) yapay bir mercek göz içine yerleştirilir. Ameliyat genellikle lokal anestezi altında yapılır, ortalama 15-30 dakika sürer ve hasta aynı gün taburcu edilebilir. Başarılı bir katarakt ameliyatı ile hastaların görme kalitesi önemli ölçüde artırılır ve yaşam kaliteleri iyileştirilir.