Milliyetçilik Kavramı
Milliyetçilik ya da ulusçuluk, belirli bir milletin çıkarlarını, özellikle egemenliğini ve özyönetimini kazanmayı ve bunu sürdürmeyi amaçlayan ideolojik bir fikir hareketidir. Bu düşünce, her ulusun dış müdahalelerden bağımsız olarak kendisini yönetmesi gerektiğini ve ulusun, bir yönetim için doğal ve ideal bir temel, tek haklı politik güç kaynağı olduğunu savunur.
Millet Nedir?
Milliyetçiliğin en önemli öğesi "millet" olmaktır. Bir insan topluluğuna millet diyebilmek için bazı niteliklerin o toplumda bulunması gerekir. Millet kavramı, sadece ırk, dil veya din birliğiyle açıklanamaz. Örneğin, İsviçre'de üç ayrı dil konuşulmasına rağmen İsviçreliler bir millettir. En tutarlı ve geçerli görüşe göre, aynı toprak parçası üzerinde yaşayan insanların millet olması için ilk şart, ortak bir geçmişe, kader birliğine ve ortak bir gelecek hedefine sahip olmaktır. Bu bağ, maddi olmaktan çok manevi bir ilişkidir.
Milliyetçiliğin Temel Özellikleri
- Milli Birlik ve Beraberlik: Milliyetçilik, milli birlik ve beraberliği esas alır. Bireylerin ait oldukları milletin varlığını ve birliğini sürdürmesi için diğer bireylerle ortak çalışma bilincine sahip olmasıdır.
- Kültürel ve Tarihsel Değerlere Bağlılık: Bir milletin kültürünü, tarihini, dilini, geleneklerini ve ulusal çıkarlarını koruma, yüceltme ve geliştirme düşüncesidir.
- Milli Egemenlik ve Bağımsızlık: Milletin toprakları üzerinde siyasi egemenlik ve güvenlik odaklı bağımsızlık için çalışmayı içerir. Milliyetçiliğin hukuki yönü, milli egemenliğe ve milli bağımsızlığa dayanır.
- Vatan Sevgisi: Vatan sevgisi, milliyetçiliğin önde gelen öğelerindendir. Vatanın kutsallığı ve bütünlüğü vurgulanır.
Tarihsel Gelişimi
Modern milliyetçi düşünce, 1789 Fransız İhtilali'nin fikirlerinden doğmuş ve 19. yüzyıl başlarından itibaren Avrupa'da, 20. yüzyıldan itibaren ise tüm dünyada egemen politik düşünce tarzı haline gelmiştir. Bu dönemde dünya politik haritası milliyetçilik ilkelerine göre biçimlendirilmiştir. Milliyetçilik akımı, özellikle çok uluslu imparatorlukların parçalanmasına neden olmuş, Osmanlı İmparatorluğu, Rusya ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu gibi devletleri derinden etkilemiştir.
Atatürk Milliyetçiliği
Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucu ideolojilerinden biri olan Atatürk milliyetçiliği, ulusal kişilik ve benlik duygusunun ifadesidir. Atatürk'e göre bir milleti başka milletlerden ayıran nitelikler vardır ve her millet kendi yetenekleri, kültürü ve imkanları çerçevesinde kendini diğerlerine kabul ettirmek ve mutlu yaşamak zorundadır. Bu anlayış, birleştirici, yapıcı, yaratıcı, insani ve medeni bir milliyetçilik olup, ırkçılık, faşizm ve şovenizm gibi ayrımcı akımlardan bütünüyle uzaktır. Temel amacı "Yurtta barış, dünyada barış"ı gerçekleştirmektir.