Varis, vücudumuzdaki toplardamarların genişlemesi ve kıvrımlı bir hal alması durumudur. Genellikle bacaklarda görülmekle birlikte, vücudun diğer bölgelerinde de ortaya çıkabilir. Toplardamarlar, kanı vücudun çeşitli bölgelerinden kalbe geri taşıyan damarlardır. Bu damarların içinde, kanın geriye akmasını engelleyen küçük kapakçıklar bulunur. Varis oluşumunda bu kapakçıkların işlevini yitirmesi veya damar duvarlarının zayıflaması rol oynar.
Varis Neden Oluşur?
Varis oluşumunun birçok nedeni vardır. Bunların başında genetik yatkınlık gelir. Ailede varis öyküsü olan kişilerde varis gelişme riski daha yüksektir. Yaşlanma da toplardamar kapakçıklarının zayıflamasına ve damar duvarlarının elastikiyetini kaybetmesine neden olabilir. Uzun süre ayakta veya oturarak çalışmak, kanın bacaklarda göllenmesine yol açarak toplardamarlar üzerindeki basıncı artırır.
Aşırı kilo, hamilelik, hormon değişiklikleri ve kabızlık gibi durumlar da varis oluşumunu tetikleyebilir. Ayrıca, bacaklara alınan travmalar veya derin ven trombozu (toplardamarda pıhtı oluşumu) gibi durumlar da varise zemin hazırlayabilir.
Varisin Belirtileri Nelerdir?
Varisin en belirgin belirtisi, cilt yüzeyinden görülebilen, mor, mavi veya kırmızı renkli, şiş ve kıvrımlı damarlardır. Bu damarlar genellikle ağrılıdır ve özellikle uzun süre ayakta kalındığında veya oturulduğunda şikayetler artabilir. Diğer belirtiler şunlardır:
- Bacaklarda ağırlık ve yorgunluk hissi
- Yanma ve kaşıntı
- Bacaklarda şişlik (ödem)
- Kas krampları, özellikle geceleri
- Ciltte renk değişiklikleri, ülserler (ileri vakalarda)
Bazı kişilerde varisler sadece kozmetik bir sorun olarak kalırken, bazılarında ciddi ağrı ve rahatsızlığa neden olabilir. İhmal edildiğinde varisler daha ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Varis Tedavi Yöntemleri
Varis tedavisinde amaç, şikayetleri azaltmak, ilerlemesini durdurmak ve olası komplikasyonları önlemektir. Tedavi yöntemleri varisin şiddetine ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişiklik gösterir.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri ve Koruyucu Önlemler
Varis oluşumunu yavaşlatmak ve mevcut varislerin kötüleşmesini önlemek için bazı yaşam tarzı değişiklikleri faydalı olabilir:
- Düzenli egzersiz yapmak, özellikle yürüyüş ve yüzme gibi
- Uzun süre ayakta veya oturarak kalmaktan kaçınmak, sık sık pozisyon değiştirmek
- Bacakları yüksekte tutarak dinlenmek
- Dar giysilerden kaçınmak
- Kilo kontrolünü sağlamak
- Sıcak ortamlardan (sauna, sıcak banyo) kaçınmak
Medikal Tedaviler
Daha ileri vakalarda doktorlar tarafından önerilen medikal tedaviler şunlardır:
- Kompresyon Çorapları: Bacaklara uygulanan basınçla kan dolaşımını destekler ve şişliği azaltır.
- İlaç Tedavisi: Toplardamar sağlığını destekleyen ilaçlar kullanılabilir.
- Skleroterapi: Varisli damara enjekte edilen bir madde ile damarın kapatılması işlemidir.
- Lazer Tedavisi: Varisli damarın lazer enerjisiyle kapatılmasıdır.
- Cerrahi Tedavi: Ciddi varislerde, genişlemiş ve hasar görmüş damarların cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir.
Herhangi bir varis belirtisi fark ettiğinizde bir sağlık profesyoneline danışmanız önemlidir. Doğru teşhis ve uygun tedavi ile varislerin neden olduğu rahatsızlıklar kontrol altına alınabilir.