Crohn hastalığı, sindirim sisteminin herhangi bir yerinde, ağızdan anüse kadar iltihaplanmaya neden olabilen kronik bir hastalıktır. Genellikle ince bağırsağın son kısmı (ileum) ve kalın bağırsağın başlangıç kısmı (çekum) etkilenir, ancak sindirim sisteminin herhangi bir bölümü de bu hastalıktan nasibini alabilir. Hastalığın adı, onu ilk tanımlayan Amerikalı gastroenterolog Dr. Burrill B. Crohn'dan gelmektedir.
Crohn Hastalığının Nedenleri
Crohn hastalığının kesin nedeni bilinmemektedir. Ancak araştırmacılar, genetik yatkınlık, bağışıklık sisteminin anormal tepkisi ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonunun rol oynadığına inanmaktadır. Vücudun kendi bağışıklık sistemi, sindirim sistemindeki normal bakterilere karşı aşırı tepki vererek iltihaplanmaya yol açabilir. Bazı enfeksiyonlar veya virüsler de hastalığı tetikleyebilir.
Crohn Hastalığının Belirtileri
Crohn hastalığının belirtileri kişiden kişiye büyük farklılıklar gösterebilir ve hastalığın şiddetine ve etkilenen bölgeye göre değişir. En sık görülen belirtiler şunlardır:
- Karın ağrısı ve krampları
- İshal (bazı durumlarda kanlı olabilir)
- Yorgunluk
- Kilo kaybı
- İştahsızlık
- Ateş
- Ağız yaraları
- Halsizlik
Daha ciddi vakalarda, bağırsak tıkanıklığı, fistül oluşumu (bağırsak ile diğer organlar veya deri arasında anormal bağlantılar), apse ve malabsorpsiyon (besinlerin emiliminde sorunlar) gibi komplikasyonlar gelişebilir. Crohn hastalığı ayrıca eklem, göz, deri ve karaciğer gibi sindirim sistemi dışındaki organları da etkileyebilir.
Crohn Hastalığının Tanısı
Crohn hastalığının tanısı genellikle hastanın tıbbi geçmişi, fizik muayene ve çeşitli testlerin bir kombinasyonu ile konulur. Bu testler şunları içerebilir:
- Kan testleri: Anemi, enfeksiyon ve iltihaplanma belirtilerini kontrol etmek için yapılır.
- Dışkı testleri: Enfeksiyonları dışlamak ve kan varlığını kontrol etmek için kullanılır.
- Endoskopi ve Kolonoskopi: Ucunda kamera bulunan esnek bir tüp ile sindirim sisteminin iç yüzeyi incelenir. Biyopsi (doku örneği) alınarak hastalığın varlığı ve şiddeti belirlenir.
- Görüntüleme Yöntemleri: Baryumlu röntgen, bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG) gibi yöntemlerle sindirim sisteminin yapısı ve iltihaplanma derecesi değerlendirilir.
Crohn Hastalığının Tedavisi
Crohn hastalığı tamamen iyileştirilebilen bir hastalık değildir, ancak tedavi ile belirtiler kontrol altına alınabilir ve hastalığın ilerlemesi yavaşlatılabilir. Tedavinin temel amacı iltihaplanmayı azaltmak, belirtileri hafifletmek ve komplikasyonları önlemektir. Tedavi seçenekleri şunları içerir:
- İlaç Tedavisi: İltihap önleyici ilaçlar, bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar, antibiyotikler ve biyolojik ajanlar kullanılır.
- Beslenme Desteği: Bazı hastalarda malabsorpsiyon nedeniyle beslenme desteği gerekebilir. Diyet değişiklikleri de belirtileri yönetmeye yardımcı olabilir.
- Cerrahi: İlaç tedavisine yanıt vermeyen veya ciddi komplikasyonları olan hastalarda cerrahi gerekebilir. Bu, hasarlı bağırsak bölümünün çıkarılmasını içerebilir.
Crohn hastalığı ile yaşamak zorlayıcı olabilir, ancak doğru tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile birçok hasta normal ve aktif bir yaşam sürdürebilir. Hastalığın yönetimi için doktorunuzla yakın işbirliği içinde olmak önemlidir.