Kuran Kelimesinin Kökeni ve Temel Anlamları
Kuran (Arapça: القرآن), İslam dininin kutsal kitabı olup, kelime anlamı itibarıyla zengin bir içeriğe sahiptir. Arapça kökenli bu kelime, genellikle “okumak”, “toplamak” ve “bir araya getirmek” gibi manalarla açıklanır. Bu anlamlar, Kuran'ın hem okunması gereken bir metin oluşuna hem de ayet ve sureleri bir araya getiren, İslam'ın temel esaslarını toplayan bir kitap oluşuna işaret eder.
Dilbilimsel olarak, Kuran kelimesinin “kara’e” (قرأ) fiilinden türediği yaygın olarak kabul edilir. Bu fiil, “okumak” veya “tilavet etmek” anlamına gelir. İslam vahyinin “İkra!” (Oku!) emriyle başlaması da bu kök anlamı desteklemektedir. Bazı âlimler ise kelimenin “toplamak” veya “açıklamak, beyan etmek” anlamlarına gelen farklı köklerden türediğini de belirtmişlerdir.
Kuran'ın Terim Anlamı ve Önemi
Kuran kelimesinin terim anlamı ise, lügat anlamından daha geniş bir çerçeveyi kapsar. Kuran, İslam inancına göre:
- Allah tarafından Cebrail aracılığıyla son peygamber Hz. Muhammed'e (s.a.v.) Arapça olarak indirilen,
- Mushaflarda yazılı bulunan,
- Tevatürle (kesin bilgi oluşturacak şekilde) nakledilen,
- Okunmasıyla ibadet edilen,
- Fatiha suresiyle başlayıp Nas suresiyle biten,
- Benzeri ortaya konulamaz olan ve Allah'a ait sözleri ifade eden kutsal kitaptır.
Kuran'ın indirilişi, Miladi 610 yılında, Hz. Muhammed'in 40 yaşlarındayken Mekke yakınlarındaki Hira Mağarası'nda başlamış ve yaklaşık 23 yıl sürmüştür. Bu süreçte vahiyler hem sözlü olarak ezberlenmiş hem de vahiy katipleri tarafından çeşitli malzemeler üzerine yazılmıştır. Hz. Ebû Bekir döneminde bir araya getirilerek “suhuf” haline getirilmiş, Hz. Osman döneminde ise iki kapak arasına alınarak “Mushaf” adını almıştır.
Kuran, Müslümanlar için sadece bir ibadet metni değil, aynı zamanda hayatın her alanında rehberlik eden, ahlaki değerleri, hukuki prensipleri ve inanç esaslarını içeren ilahi bir kaynaktır. Onun mucizevi dili ve üslubu, hiçbir nazım ve nesir türüne benzememesiyle de dikkat çeker. Kuran'da ele alınan en temel konu ise Allah'ın birliği (tevhid) ilkesidir.