Pankreas kanseri, vücudumuzda sindirim ve hormon üretimi gibi kritik görevleri üstlenen pankreas organında başlayan bir kanser türüdür. Bu kanser, genellikle erken evrelerinde belirgin belirti vermediği için teşhisi zor ve ilerleyici bir hastalıktır. Pankreas, karın boşluğunun arka kısmında, midenin arkasında yer alan, yaklaşık 15-20 cm uzunluğunda bir organdır. İki ana işlevi vardır: sindirim enzimleri üretmek ve kan şekerini düzenleyen hormonlar (insülin ve glukagon gibi) salgılamak.
Pankreas Kanserinin Türleri
Pankreas kanserlerinin büyük çoğunluğu, pankreasın sindirim enzimleri üreten hücrelerinde başlar. Bu tür kanserlere adenokarsinom adı verilir. Daha nadir görülen tipleri arasında ise nöroendokrin tümörler bulunur. Bu tümörler, hormon üreten hücrelerden kaynaklanır ve bazen hormon fazlalığına bağlı farklı belirtiler gösterebilir.
Pankreas Kanserinin Belirtileri
Pankreas kanserinin erken evrelerinde belirtiler genellikle belirsizdir veya hiç yoktur. Hastalık ilerledikçe ortaya çıkabilen yaygın belirtiler şunlardır:
- Sarılık: Göz aklarının ve cildin sararması. Bu durum, tümörün safra kanalını tıkaması sonucu oluşur.
- Karın veya Sırt Ağrısı: Özellikle yemeklerden sonra artan, sürekli veya aralıklı ağrı.
- İştahsızlık ve Kilo Kaybı: Açıklanamayan ani kilo verme ve iştah kaybı.
- Mide Bulantısı ve Kusma: Özellikle yemeklerden sonra hissedilen rahatsızlık.
- Dışkıda Değişiklikler: Yağlı, açık renkli ve kötü kokulu dışkı (steatore) veya ishal.
- Yorgunluk ve Halsizlik: Genel bir bitkinlik hali.
- Yeni Başlayan Diyabet: Daha önce diyabeti olmayan kişilerde ani diyabet gelişimi veya mevcut diyabetin kontrolünün zorlaşması.
Bu belirtiler başka birçok sağlık sorununa da işaret edebileceği için, herhangi birinde kalıcı bir değişiklik fark edildiğinde mutlaka bir sağlık profesyoneline başvurmak önemlidir.
Risk Faktörleri
Pankreas kanseri gelişim riskini artıran bazı faktörler bulunmaktadır:
- Yaş: İleri yaşlarda görülme sıklığı artar.
- Sigara Kullanımı: Sigara içmek, pankreas kanseri riskini önemli ölçüde artırır.
- Diyabet: Uzun süreli diyabet hastası olmak riski artırabilir.
- Obezite: Fazla kilolu olmak veya obezite, riski yükseltir.
- Aile Öyküsü: Ailede pankreas kanseri veya diğer bazı kanser türlerinin (meme, yumurtalık gibi) bulunması.
- Kronik Pankreatit: Uzun süreli pankreas iltihabı (pankreatit) pankreas kanseri riskini artırabilir.
- Beslenme Alışkanlıkları: Yüksek yağlı ve işlenmiş gıdalarla beslenmek riski artırabilir.
Teşhis ve Tedavi
Pankreas kanserinin teşhisi genellikle görüntüleme yöntemleri (BT, MR, PET-BT), kan testleri (tümör belirteçleri) ve biyopsi ile konulur. Tedavi seçenekleri kanserin evresine, hastanın genel sağlık durumuna ve kanserin yerine göre değişiklik gösterir. Cerrahi, kemoterapi, radyoterapi ve hedefe yönelik tedaviler başlıca tedavi yöntemleridir.
Pankreas kanseriyle mücadelede erken teşhisin önemi büyüktür. Belirtileri tanımak ve risk faktörleri konusunda bilinçli olmak, erken müdahale şansını artırabilir.