Çi Börek Nedir?
Çi börek, Kırım Tatar mutfağının Anadolu'ya miras bıraktığı, özellikle Eskişehir ile özdeşleşmiş geleneksel ve sevilen bir hamur işidir. İncecik açılmış hamurun içerisine çiğ kıymalı harç konularak hazırlanan ve kızgın yağda kısa sürede pişirilen bu lezzet, çıtır dış yüzeyi ve sulu iç harcıyla damaklarda unutulmaz bir tat bırakır.
Kökeni ve Adı
Çi böreğin kökeni, 1860 Kırım Savaşı'nın ardından Anadolu'ya göç eden Kırım Tatarlarına dayanmaktadır. Bu göçmenler aracılığıyla özellikle Eskişehir'de yöresel mutfağın önemli bir parçası haline gelmiştir. Adı konusunda farklı görüşler bulunsa da, yaygın inanışa göre Kıpçak lehçesinde "lezzetli" veya "güzel" anlamına gelen "çi" kelimesinden türemiştir. Türkiye Türkçesinde "çiğ börek" olarak da bilinse de, bu isimlendirme iç harcının çiğden konulmasından kaynaklanır ve yemeğin kendisi tamamen pişmiş olarak servis edilir. Bazı yörelerde ise pişerken çıkan kızarma sesinden dolayı "şırbörek" olarak da adlandırılır.
Hazırlanışı ve Özellikleri
Çi börek yapımında temel olarak un, su ve tuzdan oluşan ince bir hamur kullanılır. Hamurun içerisine rendelenmiş soğan, kıyma, tuz ve karabiber gibi baharatlarla hazırlanan çiğ iç harç yerleştirilir. Hamur yarım ay şeklinde kapatılır ve kenarları genellikle bir rulet veya çatal yardımıyla bastırılarak iyice yapıştırılır.
Çi böreğin en belirgin özelliği, iç harcının çiğden konulması ve böreğin kızgın yağda çok hızlı bir şekilde pişirilmesidir. Bu hızlı pişirme, hamurun çıtır olmasını sağlarken, iç harcın da sulu kalmasına yardımcı olur. Hamurun fazla yağ çekmemesi için sirke eklenmesi ve kızartma yağının yeterince kızgın olması önemli püf noktalarındandır. İyi bir çi börek, dışı çıtır çıtır, içi ise sulu ve lezzetlidir. Genellikle sıcak olarak, yanında ayran ile servis edilmesi tavsiye edilir.