Herpes Simpleks Virüsü (HSV) Nedir?
Herpes Simpleks Virüsü (HSV), dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen oldukça yaygın ve bulaşıcı bir virüstür. Halk arasında genellikle “uçuk” olarak bilinen bu virüs, cilt ve mukoza zarlarında ağrılı kabarcıklara veya ülserlere yol açar. HSV, vücuda bir kez girdikten sonra sinir hücrelerinde ömür boyu pasif (latent) halde kalır ve bağışıklık sisteminin zayıflaması, stres veya diğer tetikleyici faktörlerle yeniden aktif hale geçerek belirtilere neden olabilir.
HSV Türleri
Herpes Simpleks Virüsü, iki ana türe ayrılır:
- HSV-1 (Oral Herpes): Genellikle ağız çevresinde, dudaklarda ve yüzde uçuklara neden olur. Öpüşme, aynı bardaktan su içme veya ortak eşyaların kullanımı gibi yakın temas yoluyla bulaşır. Bazı durumlarda genital bölgede de enfeksiyona yol açabilir.
- HSV-2 (Genital Herpes): Çoğunlukla genital bölgede ve kalçalarda ağrılı lezyonlara neden olur. Cinsel temas (vajinal, anal veya oral seks) yoluyla bulaşır ve cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon olarak kabul edilir.
Belirtileri
HSV enfeksiyonlarının belirtileri virüsün türüne ve enfeksiyonun yerine göre değişiklik gösterebilir. Bazı kişilerde hiçbir belirti görülmezken, bazılarında ise belirgin semptomlar ortaya çıkar.
- Lokal Belirtiler: Enfekte bölgede içi sıvı dolu kabarcıklar, kaşıntı, yanma, karıncalanma ve ağrı. Bu kabarcıklar zamanla açılıp yaralara dönüşebilir ve kabuk bağlayarak iyileşir.
- Genel Belirtiler: Ateş, baş ağrısı, halsizlik ve lenf bezlerinde şişme gibi grip benzeri semptomlar ilk enfeksiyon sırasında görülebilir.
Bulaşma Yolları
HSV oldukça bulaşıcıdır ve ciltten cilde yakın temas yoluyla yayılır.
- Doğrudan Temas: Enfekte kişinin salgılarıyla (tükürük, meni, vajinal akıntı) veya aktif lezyonlarla (uçuklar, yaralar) doğrudan temas.
- Cinsel Temas: Genital herpes (HSV-2) başlıca cinsel yolla bulaşır. Oral seks yoluyla HSV-1 de genital bölgeye bulaşabilir.
- Anneden Bebeğe: Hamile bir annenin genital bölgesinde aktif lezyonlar varsa, doğum sırasında bebeğe geçebilir ve yenidoğan herpesi adı verilen ciddi bir duruma yol açabilir.
Tedavisi
Herpes Simpleks Virüsünün kesin bir tedavisi bulunmamaktadır; yani virüs vücuttan tamamen atılamaz. Ancak antiviral ilaçlar (asiklovir, valasiklovir, famsiklovir gibi) semptomları yönetmek, atakların şiddetini ve sıklığını azaltmak için kullanılır.
- Epizodik Tedavi: Belirtiler başladığında kısa süreli antiviral ilaç kullanımı.
- Baskılayıcı Tedavi: Sık sık atak geçiren kişilerde, atakları önlemek veya sıklığını azaltmak için uzun süreli, düzenli antiviral ilaç kullanımı.
Korunma Yolları
HSV bulaşma riskini azaltmak için bazı önlemler alınabilir:
- Aktif lezyonlar varken öpüşmekten veya cinsel temastan kaçınmak.
- Cinsel ilişki sırasında prezervatif kullanmak (genital herpes için riski azaltır, ancak tamamen engellemeyebilir).
- Kişisel hijyen kurallarına dikkat etmek ve kişisel eşyaları (bardak, çatal, havlu gibi) paylaşmamak.