İkili Tarama Testi Nedir?
İkili tarama testi, gebeliğin ilk trimesterinde, genellikle 11 ila 14. haftalar arasında uygulanan, bebeğin Down sendromu (Trizomi 21) ve Trizomi 18 (Edward sendromu) gibi kromozomal anormallikler açısından riskini belirlemeye yönelik bir tarama testidir. Bu test, tüm hamile kadınlara önerilmekle birlikte, özellikle 35 yaş ve üzeri anne adayları, ailede kromozomal hastalık öyküsü olanlar veya akraba evliliği yapmış kişiler için daha da önem taşır.
Test Nasıl Yapılır?
İkili tarama testi, iki ana bileşenin bir arada değerlendirilmesiyle gerçekleştirilir:
- Kan Testi: Anne adayından alınan kan örneğinde iki spesifik madde ölçülür:
- Serbest beta-hCG (İnsan Koryonik Gonadotropin): Gebelik süresince plasenta tarafından üretilen bir hormondur.
- PAPP-A (Gebelikle İlişkili Plazma Proteini-A): Plasenta tarafından salgılanan bir proteindir.
- Ultrason İncelemesi (Ense Kalınlığı Ölçümü): Bebeğin ense arkasında bulunan sıvı kısmın kalınlığı (nukal translusensi) ultrasonografi ile ölçülür. Artmış ense kalınlığı, kromozomal anormallikler açısından yüksek risk göstergesi olabilir.
Bu iki veri, anne adayının yaşı da dikkate alınarak özel algoritmalarla birleştirilir ve bebeğin genetik hastalık taşıma riski hesaplanır.
Test Sonuçları Ne Anlama Gelir?
İkili tarama testi, bir tanı testi değil, bir risk belirleme testidir. Test sonuçları, bebeğin belirli kromozomal anormalliklere sahip olma olasılığını yüksek, düşük veya sınırda olarak gösterir.
- Yüksek Risk: Testin pozitif çıkması, bebekte kromozom bozukluğu olduğu anlamına gelmez; sadece riskin yüksek olduğunu gösterir. Bu durumda, kesin tanı için detaylı ultrasonografi, koryon villus örneklemesi (CVS) veya amniyosentez gibi ileri tetkikler önerilebilir.
- Düşük Risk: Testte riskin düşük bulunması, bebeğin tamamen sağlıklı olduğunu garanti etmez; ancak genel popülasyondaki aynı yaş grubundaki kadınlarla kıyaslandığında riskin daha fazla olmadığını gösterir.
İkili testin Down sendromu gibi genetik hastalıkları tespit etme konusunda yaklaşık %85 oranında doğru sonuçlar verdiği bilinmektedir. Ancak, yalancı pozitif sonuçlar da verebileceği unutulmamalıdır. Test sonuçları genellikle birkaç gün ile bir hafta arasında çıkar.
Neden Önemlidir?
İkili tarama testi, gebeliğin erken döneminde olası genetik sorunları tespit etme ve kesin teşhis için zaman kazanma şansı sunar. Erken dönemde elde edilen bu bilgiler, ebeveynlerin bilinçli kararlar almasına ve gerekli durumlarda ileri tanı testleri veya doğum öncesi bakım planlaması yapmasına olanak tanır.