Sistemik Lupus Eritematozus (SLE), halk arasında daha çok lupus olarak bilinen, bağışıklık sisteminin kendi vücut dokularına saldırdığı kronik bir otoimmün hastalıktır. Bağışıklık sistemi normalde enfeksiyonlarla savaşırken, lupus hastalarında bu sistemin dengesi bozulur ve vücudun kendi hücreleri, dokuları ve organları yabancı olarak algılanarak onlara karşı antikor üretilir. Bu antikorlar ve iltihaplanma süreci, vücudun çeşitli bölgelerinde hasara yol açabilir.
Lupus Neden Olur?
Lupusun kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genetik yatkınlık, çevresel faktörler (örneğin güneş ışığına maruz kalma, bazı enfeksiyonlar, ilaçlar) ve hormonal etkilerin bir kombinasyonunun rol oynadığı düşünülmektedir. Kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülmesi, hormonal faktörlerin önemine işaret etmektedir.
Lupusun Belirtileri Nelerdir?
Lupusun belirtileri oldukça çeşitlidir ve hastalığın hangi organları etkilediğine bağlı olarak kişiden kişiye büyük farklılıklar gösterebilir. Bazı yaygın belirtiler şunlardır:
- Yorgunluk: Aşırı ve açıklanamayan yorgunluk, lupusun en sık görülen belirtilerindendir.
- Cilt Lezyonları: Güneşe maruz kaldıktan sonra ortaya çıkan veya kötüleşen döküntüler, özellikle yüzdeki kelebek şeklinde kızarıklık (malar döküntüsü) tipiktir.
- Eklem Ağrısı ve Şişliği: Eklemlerde ağrı, sertlik ve şişlik görülebilir.
- Ateş: Açıklanamayan ateş, lupusun bir işareti olabilir.
- Böbrek Sorunları: Böbrek iltihabı (nefrit), idrarda protein veya kan görülmesi gibi belirtilere yol açabilir.
- Sinir Sistemi Etkileri: Baş ağrısı, hafıza sorunları, nöbetler veya psikiyatrik belirtiler görülebilir.
- Solunum ve Kalp Sorunları: Akciğer zarı iltihabı (plevrit) veya kalp zarı iltihabı (perikardit) göğüs ağrısına neden olabilir.
- Kan Bozuklukları: Anemi (kansızlık), düşük beyaz kan hücresi sayısı veya düşük trombosit sayısı görülebilir.
Lupus Nasıl Teşhis Edilir?
Lupusun teşhisi genellikle hastanın tıbbi öyküsü, fizik muayene bulguları, kan ve idrar testleri ile konulur. Kan testleri, antinükleer antikor (ANA) gibi otoantikorların varlığını tespit etmek için kullanılır. Ancak ANA pozitifliği tek başına lupus tanısı koymak için yeterli değildir; diğer otoimmün hastalıklar veya enfeksiyonlar da ANA pozitifliğine neden olabilir. Doktorlar, belirli kriterlere göre teşhis koyarlar.
Lupus Tedavisi
Lupusun kesin bir tedavisi olmamakla birlikte, tedavi semptomları kontrol altına almayı, alevlenmeleri önlemeyi ve organ hasarını en aza indirmeyi amaçlar. Tedavi planı, hastalığın şiddetine ve etkilenen organlara göre kişiye özel olarak belirlenir. Kullanılan ilaçlar arasında anti-inflamatuar ilaçlar, kortikosteroidler, immünosupresif ilaçlar ve biyolojik ajanlar bulunabilir. Güneşten korunma, sağlıklı beslenme ve düzenli egzersiz de tedavi sürecinde önemli rol oynar.
Lupus, kronik bir hastalık olsa da, erken teşhis ve uygun tedavi ile hastalar kaliteli bir yaşam sürdürebilirler. Hastalığın yönetimi multidisipliner bir yaklaşım gerektirir ve hastanın doktoruyla yakın işbirliği içinde olması önemlidir.